Hulp zoeken en vinden kan soms best lastig zijn. Waar begin je? En wat heb je nodig? De huisarts is in principe het eerste aanspreekpunt, die kan opties met je bespreken en indien nodig doorverwijzen. Voor behandeling van een psychose of stemmingsstoornis word je altijd naar specialistische zorg doorverwezen, bijvoorbeeld in een ggz instelling.
Huisarts
De huisarts is het eerste aanspreekpunt wanneer je lichamelijke of psychische klachten hebt. Je kunt er terecht met vragen over je gezondheid en om je klachten te bespreken. Samen met de huisarts bespreek je wat de beste oplossing is. Bij lichte klachten kan de huisarts voorstellen om zelf te behandelen, maar meestal word je doorgestuurd naar een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) of een zelfstandig werkende psychiater of psycholoog.
Bij ernstigere klachten zoals een psychose of manie kan de huisarts contact opnemen met een ggz-instelling.
Vaak stellen mensen die het financieel moeilijk hebben een bezoek aan de huisarts uit. Daardoor kunnen je problemen vaak nog erger worden. Bij de wijkgezondheidscentra kan je terecht voor een gratis consultatie. Op hun website vind je alle informatie over hun werking en waar je ze kan vinden. Hier vind je meer info.
Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG)
Een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg is bedoeld voor mensen met een ernstig psychisch of psychiatrisch probleem. Je kan er terecht na doorverwijzing van je huisarts of het Centrum voor Leerlingenbegeleiding.
In het centrum werken verschillende deskundigen zoals psychiaters, psychologen, maatschappelijk werkers. Bij hen kan je na afspraak terecht. De tarieven zijn doorgaans vrij betaalbaar. Je betaalt 11 euro per consult bij een psycholoog of maatschappelijk werker. Sommige mensen hebben recht op een lager tarief van 4 euro. De wachtlijsten voor deze centra kunnen echter behoorlijk oplopen tot zelfs enkele maanden. Er zijn geen opnames in een CGG.
Therapeut
Een therapeut is iemand die een bepaalde therapievorm uitoefent. Dit is een breed begrip. Vaak wordt met ’therapeut’ een psychotherapeut bedoeld. Daarnaast heb je ook kinesitherapeuten, ergotherapeuten, massagetherapeuten en andere. De titel ’therapeut’ is in België niet beschermd.
Psychotherapeut
Een psychotherapeut is iemand die zich toespits in het begeleiden van mensen op emotioneel of geestelijk vlak. Psychotherapeuten hebben zich geschoold in een bepaalde richting via een psychotherapieopleiding.
Sinds 2016 is de beroepsterm ‘psychotherapie’ beschermd en kunnen enkel hulpverleners die aan de voorwaarden voor psychotherapie voldoen, dit uitoefenen. Dat betekent wel nog niet dat psychotherapie terugbetaald wordt.
Psycholoog
Een psycholoog is universitair opgeleid om gedrag, gevoelens en gedachten van mensen te bestuderen. Psychologen die in de geestelijke gezondheidszorg werken zijn doorgaans klinische psychologen. Sommigen hebben zich verder bijgeschoold om psychotherapie te geven en zijn gespecialiseerd in een bepaalde behandelvorm zoals cognitieve gedragstherapie, psychoanalyse, systeemtherapie of cliëntgerichte therapie.
Net als een huisarts bekijkt een psycholoog wat het probleem is en stelt vervolgens (indien van toepassing) een diagnose en behandelplan op. Een goede diagnose geeft weer hoe jouw problemen zijn ingebed in je levenscontext. Een psycholoog behandelt door te praten over klachten en problemen, en door oefeningen en opdrachten te geven. Een psycholoog kan geen medicijnen voorschrijven. Een lijst met psychologen vind je hier.
Sinds juni 2022 is er een nieuwe conventie van het RIZIV voor zelfstandig klinisch psychologen. Je hoeft alleen het remgeld te betalen (ongeveer 11 euro). Meer informatie vind je hier.
Psychiater
Een psychiater is een arts die zich na de basisopleiding geneeskunde heeft gespecialiseerd in de psychiatrie. Een psychiater stelt een diagnose en behandelt mensen met psychiatrische problemen, zoals een bipolaire stoornis, ernstige depressie of psychotische stoornis. Psychiaters zijn medisch specialisten. Naast psychotherapie mogen ze daarom ook medicijnen voorschrijven, in tegenstelling tot een psycholoog. Ernstige psychische problemen waarbij medicatie nodig is, worden over het algemeen behandeld door een psychiater.
Een psychiater werkt vaak samen met andere hulpverleners zoals psychologen en maatschappelijk werkers. Ze zijn werkzaam in ggz-instellingen of hebben een zelfstandige praktijk. Een psychiatrisch consult wordt (gedeeltelijk) terugbetaald, alsook de voorgeschreven medicijnen.
Psychiatrisch verpleegkundige
Een psychiatrisch verpleegkundige heeft een bachelor verpleegkunde gespecialiseerd in psychiatrische hulpverlening. Een verpleegkundige ondersteunt en begeleidt mensen in hun herstelproces, vaak ook met praktische problemen omtrent werk, studie en/of huisvesting. Een verpleegkundige werkt vaak in een team van hulpverleners vanuit een ggz-instelling. Je komt ze tegen op een opnameafdeling, maar vaak ook in een mobiel team.
Ergotherapeut
Een ergotherapeut helpt je bij het uitoefenen of opnieuw aanleren van dagelijkse activiteiten. In de geestelijke gezondheidszorg geven ze vaak huishoudelijke therapie. Ergotherapeut is een beschermde beroepstitel.
Maatschappelijk werker
Bij een maatschappelijk werker of sociaal assistent kun je terecht voor hulp bij praktische problemen, bijvoorbeeld rondom financiën, werk, wonen of administratieve zaken. Een maatschappelijk werker biedt geen behandeling voor psychische problemen, maar wel adviesgesprekken en praktische ondersteuning. Maatschappelijk werkers zijn vaak verbonden aan een ggz-instelling en kunnen op die manier bij een behandeling worden betrokken.
Ervaringsdeskundige
Een ervaringsdeskundige is iemand die zelf ervaring heeft met (ernstige) psychische klachten en een opleiding heeft gevolgd om deze ervaring constructief te gebruiken. Omdat ervaringsdeskundige zelf psychische klachten hebben gehad en een eigen herstelproces hebben doorlopen, kunnen ze goed aansluiten bij cliënten. Ervaringsdeskundigen hebben een persoonlijke aanpak en werken vanuit een herstelondersteunende gedachte. Steeds vaker zijn ze werkzaam in ggz-instellingen en kom je ze tegen op opname-afdelingen of in mobiele teams. Er zijn ook ervaringsdeskundigen die familielid zijn van iemand met ernstig psychische klachten en vanuit die rol mee ondersteuning bieden.
