Er is lang gedacht dat traumabehandeling en psychosegevoeligheid niet samen kunnen gaan. De heersende gedachte was dat over trauma’s praten psychotische klachten zou verergeren. Traumabehandeling bij mensen met psychose ervaring kwam dan ook niet tot nauwelijks van de grond. Inmiddels zijn er nieuwe inzichten, al blijft in België toch nog enige terughoudendheid.
Wat is trauma?
Het woord trauma is Grieks voor verwonding en verwijst naar zowel lichamelijke als psychische beschadigingen. Een psychische verwonding of beschadiging wordt ook wel psychotrauma genoemd. Waar het op PsychoseNet over trauma gaat, wordt dus feitelijk psychotrauma bedoeld.
Trauma is een containerbegrip en wordt op verschillende manieren geïnterpreteerd. Vaak wordt bij trauma gedacht aan zeer schokkende gebeurtenissen zoals ernstige fysieke mishandeling of seksueel misbruik. Dat klopt ook zeker, maar in feite kan een trauma veroorzaakt worden door elke gebeurtenis die voor jou persoonlijk heel ingrijpend is geweest, hoe groot of klein ook.
Niet alle nare ervaringen worden beleefd als een trauma. Dit lijkt vooral zo te zijn wanneer iemand zich ten tijde van de gebeurtenis erg bedreigd voelde, gewond raakte of ervoer dat (lichamelijke) grenzen werden overschreden. Dergelijke gebeurtenissen gaan vaak gepaard met gevoelens van intense angst, machteloosheid en hopeloosheid.
Posttraumatische stress stoornis (PTSS)
Na het meemaken van een schokkende gebeurtenis is het niet ongewoon dat je spanningsklachten ervaart, je somber voelt en na blijft denken over wat er is gebeurd. Als deze klachten langer dan een maand aanhouden, wordt gesproken van PTTS. Flashbacks, herbelevingen en nachtmerries zijn de meeste kenmerkende symptomen van PTSS. De nare herinneringen blijven zich opdringen, terwijl je er juist niet meer aan wilt denken. Hierdoor kun je je somber of zelfs wanhopig gaan voelen, problemen krijgen met slapen, schrikachtig en angstig zijn, maar ook boos of zelfs agressief. Trauma en PTSS kunnen ook tot psychotische klachten leiden zoals stemmen horen en achterdocht, en soms ook tot een volle psychose.
PTSS-klachten zijn ernstige klachten die grote invloed kunnen hebben op hoe je in het dagelijks leven functioneert. Professionele behandeling is nodig en kan je helpen. In het klassieke gamma van de psychotherapie heeft de psychoanalytische therapie veel aandacht voor eventuele onderliggende trauma’s of verhalen. Daarnaast is bijvoorbeeld EMDR een goed onderbouwde behandeling om met de gevolgen van trauma om te leren gaan.
Eye Movement Desensitization and Reprocessing – EMDR
EMDR is een behandeling voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een traumatische ervaring. EMDR wordt specifiek ingezet wanneer klachten zijn ontstaan als gevolg van een concrete gebeurtenis, en wanneer het denken aan deze gebeurtenis nog steeds vervelende emoties oproept.
Een EMDR behandeling is over het algemeen van korte duur. Uit onderzoek is gebleken dat het een effectieve therapie is waar de meeste mensen goed op reageren. Als het gaat om de behandeling van een ‘enkelvoudig trauma’ (een eenmalige ingrijpende gebeurtenis), dan zijn drie tot vijf sessies vaak voldoende. Bij mensen die langdurig heftige gebeurtenissen hebben meegemaakt en voor een ‘complex trauma’ worden behandeld, duurt de behandeling vaak langer.
Bekijk volgende reportage waar naar aanleiding van de aanslagen in Brussel EMDR toegepast werd bij een aantal luchthavenmedewerkers.
Traumabehandeling en psychosesegevoeligheid
Er is (veel te) lang gedacht dat traumabehandeling en psychosegevoeligheid niet samen kunnen gaan. De heersende gedachte was dat over trauma’s praten psychotische klachten zou verergeren. Traumabehandeling bij mensen met psychose ervaring kwam dan ook niet tot nauwelijks van de grond. Inmiddels weten we, dankzij onderzoek van de Nederlandse psycholoog David van den Berg en zijn collega’s, dat traumabehandeling heel effectief kan zijn bij mensen met psychosegevoeligheid.
David promoveerde in januari 2017 op een onderzoek naar traumabehandeling bij psychose (T.TIP: Treating Trauma in Psychosis). In zijn proefschrift wordt de mythe dat mensen met psychosegevoeligheid niet voor hun trauma kunnen worden behandeld overtuigend ontkracht. De conclusie van zijn proefschrift luidt: sluit mensen met psychosegevoeligheid niet uit van reguliere behandelingen en heb oog voor de trauma-geschiedenis bij psychose.
Je kunt hier zijn proefschrift lezen. Zijn zogenaamde ‘lekenpraatje’ (een korte samenvatting van het onderzoek in eenvoudige taal) kun je hier bekijken (7min).
Meer informatie vind je op de Nederlandse site:
