Om de woorden van Brenda Froyen voor altijd vast te leggen, maar vooral om de nalatenschap van Brenda te concretiseren in engagement, delen we op PsychoseNet België de komende weken 4 blogs met woorden van de sprekers die 26 februari op de boeklancering van Brenda’s laatste schrijven aanwezig waren.
Dit is deel 2 van de 4-delige blogreeks.
Twee sprekers die voorlezen uit Brenda’s boek, Nadia Mahjoub en Leen Verhaert. Beiden professioneel bezig met menselijke zorg, vanuit ervaring met psychose. Op beiden maakte Brenda een onuitwisbare indruk die hen blijvend inspireert.
Nadia Mahjoub, werkzaam bij UilenSpiegel, grondlegger van NADA, vriendin
Nadia leest…
“Dit boek is een ode aan én een aanklacht tegen de Belgische geestelijke gezondheidszorg. Ik en mijn psychose zijn behandeld als een beest. Ik heb me schor geschreeuwd in de isoleercel, rukkend aan riemen, in de hoop dat iemand me zou horen, iemand me zou helpen. In andere ziekenhuizen werden mijn familie en ik gedragen en ondersteund en gingen hulpverleners ver over hun eigen grenzen om ons bij te staan in de moeilijke momenten. In de psychiatrie is het nog steeds een kwestie van geluk of je goed geholpen zal worden en of je dus kan en zal herstellen.“
Nadia kiest vervolgens voor woorden van Brenda die het traumatiserend effect van eenzame opsluiting in de isoleercel blootlegt. Uit dit voorleerstuk…
“Verpleegkundigen onderschatten de impact van een afzonderingskamer. Een mens is een sociaal wezen, hem menselijk contact ontzeggen op een moment waarop er grote zorgnood is, heeft grote gevolgen… Ze kwamen niet. Tijdens de nacht zijn ze maar één keer gekomen, en dat alleen maar om extra medicatie in te spuiten. Ik heb toen beleefd gevraagd of ik er alsjeblieft uit mocht, maar daarop werd meteen afwijzend geantwoord. Het is ook een makkelijke oplossing. Je hoeft als verpleegkundige niets te doen. Vraag is of je het dan nog waard bent om de naam ‘hulp-verlener’ te dragen als je verzaakt om hulp te verlenen… Dat je moedwillig ervoor kiest om de noodkreet van iemand te smoren. Ik heb ontzettend veel dorst gehad. Ik was – opnieuw – bereid om uit de wc-pot te drinken… Afzondering is, wanneer het op deze manier gebeurt, een vorm van foltering die in onze maatschappij probleemloos gedoogd wordt, alleen omdat het een gangbare praktijk is in de geestelijke gezondheidszorg… Binnen de muren van de geestelijke gezondheidszorg vinden we het normaal. Door het stigma komen zulke verhalen nauwelijks naar buiten, want wie wil toegeven dat hij of zij in opname in een psychiatrisch centrum is geweest, wie zal geloofd worden?“
NADA, Netwerk Alternatieven voor Dwang en Afzondering in de Belgische geestelijke gezondheidszorg
Nadia’s ervaringen met verschillende psychoses, opsluiting in de isoleercel, fixatie (vastgebonden aan handen, voeten en lenden) komen overeen met wat Brenda schrijft. Het woord foltering dat Brenda gebruikt is verre van overdreven, legt Nadia uit. Ze verwijst naar Amnesty International die eenzame opsluiting gelijkt stelt aan marteling of wrede behandeling. 25 jaar had Nadia nodig om de trauma’s rond de isoleercel en fixatie te verwerken vooraleer ze klaar was om de handen uit de mouwen te steken en er iets aan te doen, vooraleer ze NADA oprichtte. NADA wil sensibiliseren rond onmenselijke dwang, getuigenissen verzamelen en alternatieven belichten. Tal van lotgenoten, maar ook naasten en hulpverleners vinden immers dat er iets grondigs mis loopt in ons zorgsysteem.
Nadia’s woorden komen hard binnen bij het publiek. Haar diepe stem, maar vooral de authenticiteit waarmee ze spreekt, beklijft. Een dappere, moedige getuigenis die Brenda’s woorden onderstrepen. Gelukkig kan het ook anders, dat ontdekken we in de woorden van Brenda die Leen zal voorlezen.
Leen Verhaert, coördinator PsychoseNet België, vriendin
Leen leest…
“Of de wanen ‘waar’ zijn, is eigenlijk van ondergeschikt belang. De gevoelens achter de wanen zijn echt. Door in te spelen op die gevoelens kan je als buitenstaander als het ware contact en verbinding maken met iemand in een psychose. Dat is precies wat de politieagenten tijdens de interventie in de douche langs de snelweg hebben gedaan. Of ze dat zonder de hulp van mijn zus ook zo goed gedaan zouden hebben, weet ik niet. … ze drukte hen op het hart om oogcontact te maken door bijvoorbeeld op dezelfde ooghoogte te spreken. En dus ging mijn agenten voor me door de knieën. Mijn zus had hen ook op het hart gedrukt om niet tegen me in te gaan en zoveel mogelijk te doen wat ik vroeg. Dat is vaak erg moeilijk… Ze gaven me de gegevens die ik vroeg. Of ze klopten, dat weet ik niet. En dat is ook van ondergeschikt belang. Het feit dat er zo vlot op mijn vragen geantwoord werd, gaf me het gevoel dat ze me als een gelijke gesprekspartner beschouwden, waardoor ik om mijn beurt ook in gesprek met hen wilde gaan. Ook ingaan op wanen wordt vaak voorgesteld als ‘not done’. We moeten de patiënt toch zo snel mogelijk terug naar de ‘echte’ werkelijkheid brengen. Dat is een erg grote stap voor iemand die op dat moment helemaal gevangen zit in een eigen waanwereld. Veel beter is het om als hulpverlener een stapje te zetten in die onwerkelijkheid en je hand zo uit te steken. … ze deden precies wat ik vroeg… op die manier maak je verbinding en contact en kan je als het ware iemand verleiden tot zorg.“
Online informatieplatform www.psychosenet.be
Leen Verhaert schreef destijds om te herstellen van haar manische periode met psychose. Het was Brenda die haar schrijfsels goed genoeg vond om ze te publiceren op PsychoseNet. Al snel leerden beiden elkaar kennen en ontstond er een gemeenschappelijke verontwaardiging, altijd overgoten met de nodige humor. Leen legt uit dat Brenda Froyen de grondlegger was van PsychoseNet België, opgericht in 2017. Uit noodzaak, omdat er zoveel misverstanden bestaan rond psychose, omdat het stigma loodzwaar weegt, omdat er te weinig hoop en perspectief wordt geboden aan mensen met een psychosegevoeligheid. In 2020 vroeg Brenda aan Leen om de fakkel over te nemen. PsychoseNet België is vandaag een heuse e-community van mensen die de herstelvisie genegen zijn, die cultuurverandering vooropstellen en er alles aan doen om overal een menswaardige psychiatrie te faciliteren. Zodat mensen met een psychosegevoeligheid (h)erkenning krijgen en overal goede zorg mogen verwachten. Verbinding en nabijheid gaan hand in hand met wetenschappelijk ondersteunde informatie die steevast wordt aangevuld door expertise van ervaringsdeskundigen.
Neem gerust een kijkje op de website www.psychosenet.be en vindt het e-spreekuur om vragen te stellen aan experten.
Wordt vervolgd
In een volgende blog reflecteren we opnieuw over de woorden van twee sprekers. Stijn Vanheule en Niki De Prijcker. Beiden zullen vanuit de woorden van Brenda, engagement vertalen. Hoe gaan en zullen we het in de toekomst anders doen?
Deze boeklancering werd georganiseerd door uitgeverij Borgerhoff&Lamberigts in samenwerking met PsychoseNet België. Het boek Tussen Waan en Zin kan je via deze weg aankopen.
Lees ook deel 1 van deze blogreeks.
De volledige teksten van de sprekers zullen aan het einde van deze reeks te lezen zijn in een publicatie die we aan de laatste blog zullen toevoegen. Bestaande publicaties kan je alvast raadplegen via deze link.
Reacties: