Het team van het Centrum voor Contextuele Psychiatrie onder leiding van Professor Inez Germeys verzorgt een tweewekelijkse blog over nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap op het gebied van psychiatrie in het algemeen en psychose in het bijzonder. Onderzoekster Karlijn Hermans deelt de laatste resultaten over herstel en het verschil tussen herstel en remissie.

Voornemens 2018: herstel van psychose ondersteunen!

Aan het begin van het nieuwe jaar zetten we onze voornemens voor 2018 op een rijtje. In 2017 is er vanuit de wetenschap veel werk gedaan rondom psychotische stoornissen, zoals nieuw onderzoek naar risicogroepen en vroege signalen, maar ook onderzoek naar het stigma dat nog steeds rust op psychose. Dit en veel andere sociale factoren blijken herstel namelijk vaak in de weg te staan. Het is duidelijk dat er in de maatschappij nog genoeg te doen is om het vooruitzicht bij psychose beter te maken, op de eerste plaats door eens goed te bekijken hoe we herstel zien en hoe we voor goed herstel kunnen zorgen.

Het vooruitzicht na psychose is beter dan gedacht

Tot voor kort was het nog onduidelijk hoeveel mensen er na een eerste psychotische episode weer helemaal herstellen, hoeveel mensen geen klachten meer hebben, en hoeveel mensen last blijven hebben van terugkerende psychoses. Om deze reden hebben onderzoekers uit Londen en Dublin een gestructureerde samenvatting gemaakt van het onderzoek dat hiernaar is gedaan. Zij deden dit ook vooral omdat eerder werd gedacht dat slechts 13,5% van de mensen herstelt. Dit lage cijfer bleek inderdaad erg vertekend te zijn doordat ook mensen met langdurige en terugkerende psychoses werden meegenomen, waardoor het lastig was om te kijken wat er juist gebeurt na een eerste episode. Het bleek namelijk dat maar liefst 58% van de mensen na hun eerste eerste psychotische episode al een vermindering van klachten laat zien. 38% van de mensen die herstelden leken zelfs jaren stabiel te blijven. Veel hogere cijfers dan eerder gedacht dus!

Even terug: wat is het verschil tussen herstel en remissie dan precies?

Een andere reden voor de lage cijfers was dat remissie en herstel niet goed van elkaar onderscheiden werden. Strikt gedefinieerd bedoelen we met herstel dat iemand weer volledig functioneert zoals voor de psychotische klachten, dus ook in bijvoorbeeld werk en sociale relaties. Herstel kan echter op verschillende andere manieren gezien worden.

Daarnaast bedoelen we met remissie alleen dat psychotische klachten verminderd zijn. Een persoon in remissie hoeft dus nog niet in staat te zijn om zijn of haar rol in de maatschappij terug op te pakken, bijvoorbeeld in zijn of haar werk of sportclub.

En nu? Wie kan dit nog meer verbeteren?

Helaas vonden de onderzoekers wel flink gestegen remissiecijfers over de laatste tijd, maar niet zozeer gestegen herstelcijfers. Dit is jammer want het is juist herstel waarnaar wordt gestreefd om weer terug te komen in de maatschappij zoals voor de psychotische episode. Dit is net ook het moeilijkste stuk van de puzzel waarbij relaties weer hersteld moeten worden en mensen de controle over hun eigen leven weer moeten herpakken. Hier ligt dan ook een taak waar iedereen zijn of haar steentje kan bijdragen. Zo kunnen familie en vrienden blijven ondersteunen, kunnen klas- en buurtgenoten vragen stellen als er de neiging is om zelf conclusies trekken, en kan iedereen met unieke ervaringen proberen te accepteren dat deze niet altijd door iedereen begrepen worden. Het blijken nu juist deze normale zaken te zijn die een enorm verschil kunnen maken en die dus misschien de herstelcijfers zo hoog als de remissiecijfers kunnen krijgen. Dus waar wachten we nog op?

Oproep: Ondersteun het herstel van psychose, zo goed als jij dat persoonlijk kan!

Psycholoog en psychoanalyticus Stijn Vanheule sprak eerder hier op Psychosenet al over een bredere opvatting van herstel.

Meer info over het Center for Contextual Psychiatry op  www.ccp-leuven.be  en op twitter: @ccp-leuven; @inezgermeys; @reskarlijn.