Driemaal is scheepsrecht.

Ik had na mijn derde psychose gelukkig eindelijk door dat medicatie wel nodig was voor mij, de rest van mijn leven. Drie psychoses doorstaan, eigenlijk best wel knap, al zeg ik het zelf.

Een psychose is voor iedereen anders. Sommigen horen vreemde stemmen in hun hoofd en zien dingen die er niet zijn. Ik had gelukkig geen last van hallucinaties of stemmen. Ik slingerde wel van de ene geflipte waanidee in de andere. De sfeer of stemming in een psychose kan ook alle kanten uitgaan, bij mij was de stemming overwegend manisch/euforisch. Ik heb ook wel enkele angstige fases gekend, maar dat bleef vrij beperkt.

Drugs is nooit aan mij besteed geweest, maar ik kan me inbeelden dat het euforische gevoel dat ik meemaakte, vergelijkbaar moet zijn met het nemen van de een of andere oppeppende drugs. Ik voelde me opeens heel zelfzeker en levendig. Ik dacht ook echt dat ik op dat moment eindelijk alles doorhad, ik wist hoe de wereld in elkaar stak. Ik had gelijk en alle anderen waren dom of gek. Ik had het altijd bij het recht eind.

Ik heb me eens verdiept in mijn waanideeën van destijds, nu 10 jaar geleden. Ik heb de meeste wanen opgeschreven, om ze me later ook nog te herinneren. Ik heb al mijn wanen bewust meegemaakt en kon ze me achteraf ook goed herinneren. Mijn psychoses waren momenten van bewustzijn, zij het dan “in een andere dimensie” als het ware.

Maar ik leerde er veel uit. Een waanidee is op zich een verstorend iets. Een vervelend iets, waarover je je achteraf ook meestal schaamt. Ik ook dus. En toch vertelt een waanidee iets over jouw diepste ik, jouw diepste verlangens, angsten. Bij mij toch in ieder geval. Dus ik pleit ervoor dat mensen, als ze echt tot rust gekomen zijn na een psychose (misschien jaren later) eens kunnen stilstaan bij hun wanen. Natuurlijk niet onmiddellijk na een psychose Piet Huysentruyts-gewijs: “En wat hebben wij vandaag geleerd?”. Een psychose heeft tijd nodig om te bedaren.

Wat leerde ik dan uit mijn zotte ideeën?

Onvervulde dromerijen

Een waanidee van mij was dat ik ging meedoen aan Miss België. De waan bestond eruit dat ik dacht dat ik in de stad waar ik toen woonde, stiekem gefilmd werd. Maar ik had dat dus gelukkig door en speelde het spelletje mee. Ik flaneerde de stad door en ben zelfs gaan babbelen in een winkel voor gehoorapparaten. Ik heb daar ook mijn oren maar ineens laten testen, want een “Miss” moet toch overal bekend zijn! Uit deze waan leerde ik mijn diepe verlangen kennen om “mooi” gevonden te worden, een frustratie uit mijn jeugd blijkbaar.

Ik heb ook altijd het grote verlangen gehad om goed te kunnen zingen, maar het is altijd gebleven bij ernstig vals zingen. In een bepaalde waanidee dacht ik wel goed te kunnen zingen. Ik zat toen op kot in Leuven en heb daar meermaals met openstaande venster, uit volle borst, staan vals zingen. In mijn psychose klonk dat als hemels engelengezang. Arme kotgenoten indertijd.

Een andere droom van mezelf is altijd geweest om auditie te gaan doen in een dansschool. Dat is er door omstandigheden nooit van gekomen, maar in mijn wanen kwam het thema dansen altijd terug.

Wat ik wil zeggen, is dat waanideeën bronnen van informatie kunnen zijn over jouw innerlijke zelf. Het is ook mooi om dit achteraf eens te bekijken en zo te beseffen dat die waanideeën niet altijd zo raar waren, er zit meestal een diepe bodem van waarheid in. Het is de kunst om die diepere bodem te ontdekken, onder al die lagen van gekkigheid.

Mindfullness

Je gaat het misschien niet geloven, maar mijn psychoses brachten me voor de eerste keer in mijn leven in contact met mindfullness. Ik was daarvoor altijd een piekerend, denkend hoofd-mens. Ik kon niet om met mijn heftige emoties en analyseerde vroeger alles meestal kapot door veel te praten en na te denken. Hierdoor was ik zelden aanwezig in het “Hier-en-nu”. In mijn psychoses was dit anders. Ik geef toe, mijn hersenen stonden in overdrive en in mijn hoofd gebeurde enorm veel…maar als ik buiten wandelde, zag ik opeens zoveel méér dan anders (let op: zonder hallucinaties). Ik merkte elk detail op straat op en genoot van het gevoel “aanwezig” te zijn en in mijn gevoel te komen. Het spijtige aan een psychose is dan wel dat je dan op al die zichtbare details in het wilde weg gaat associëren….dus het mindfull-effect valt dan al snel weg natuurlijk. En toch heb ik hieruit geleerd hoe graag ik méér aanwezig wil zijn in het moment, wil waarnemen en minder wil nadenken. Dat blijft een levenslang werkpunt, want ingeslepen patronen verander je niet zomaar.