Oestrogeen, progesteron en testosteron bepalen in erg grote mate ons sensueel en seksueel gedrag. Deze blog is een vervolg op ‘De rol van sensualiteit en seksualiteit in het herstel van een psychose‘.

De puberteit

Tijdens het verloop van de puberteit gaan de testikels bij jongens progressief meer testosteron maken. De eierstokken bij meisjes gaan dan weer meer oestrogenen en progesteron maken. Deze hormonen zorgen voor de ontwikkeling van jongen naar man en van meisje naar vrouw. Deze veranderingen hebben een invloed op het lichamelijk, psychisch, sociaal en seksueel functioneren.
Mannen worden hoekiger, gespierder, krijgen meer lichaamsbeharing en grotere geslachtsorganen. Vrouwen worden ronder, krijgen oksel- en schaamharen en krijgen grotere borsten. Hun clitoraal complex, baarmoeder, vagina en schaamlippen worden groter. Een ronder bekken laat heupwiegend stappen mogelijk.
Tijdens de puberteit krijgt de stem meer mogelijkheden, die door pubergedrag normaal gezien ingeoefend worden. Het stemapparaat (het strottenhoofd) komt bij vrouwen hoger in de keel en bij mannen lager in de keel te liggen. De toegenomen mogelijkheden van de stem kunnen worden vergeleken met fietsen met een fietst met versnellingen. Een kinderstem en een kinderfiets kennen meestal niet de finesse van “versnellingen”. Spelvaardigheden gaan zich ook meer uitstrekken naar imponeergedrag, verleidingsgedrag, zingen, dansen en liefdesspel. Hier spelen lichaamstaal en de klank van de stem een belangrijke rol.

Sekshormonen, chronische stress en psychose

Meestal komt psychosegevoeligheid tot uiting op het einde van de puberteit. Bij het stopzetten van de oestrogeenproductie in de eierstokken tijdens de menopauze kan bij sommige vrouwen een eerste psychose ontstaan. Het startsein voor de menopauze wordt gegeven in de hypothalamus, het station in het hoofd dat het zenuwstelsel en het hormoonsysteem verbindt. Chronische stress en een verminderd sensueel gedrag hebben een invloed op de hypothalamus. De menopauze zal dan vroeger plaatsgrijpen.
Zowel mannen als vrouwen maken in de bijnieren testosteron, progesteron en oestrogeen aan. In dezelfde bijnieren wordt ook cortisol aangemaakt, een hormoon dat bij chronische stress wordt aangemaakt. Cortisol bestaat uit dezelfde basisbouwstenen als testosteron en oestrogeen. Chronische stress zorgt door een tekort aan bouwstenen voor een afname van de sekshormonen en daardoor voor een afname van libido.
Met een geoefende stem werkt het sociale zenuwstelsel beter (zie simplexe oplossingen voor complexe ziekte). Dit is een voorwaarde voor sensueel en voldoening scheppende seksualiteit. Bij mensen met een psychosegevoeligheid werkt het sociale zenuwstelsel minder goed. Hun sociale leven is ook minder leuk, speels en authentiek door de minder grote communicatievaardigheden.

Oestrogeen en progesteron

Oestrogeen heeft een invloed op de productie van collageen. Collageen is het belangrijkste eiwit in bindweefsel en in de botten. Bindweefsel verbindt alle weefsels en organen in het lichaam. Je kan het overal in het lichaam vinden. Het maakt bewegingen soepeler, moeiteloos en elegant. Een soepel bindweefsel maakt het gemakkelijker om passief met een beweging mee te gaan. Dit laatste speelt tijdens seks een belangrijke rol.
Pezen, ligamenten en fascia zijn de belangrijkste organen die uit bindweefsel bestaan.
Oestrogeen is voor vrouwen mee bepalend voor de klank van de stem omdat het een invloed heeft op het slijmvlies van de stembanden.

Oestrogeen is actief wanneer vrouwen seksueel opgewonden zijn. De stembanden zwellen onder de invloed van oestrogeen en maken de stem van vrouwen zwoeler. Tegelijkertijd neemt de doorbloeding van de lippen, de schaamlippen en van het clitoraal complex toe. Vrouwen krijgen m.a.w. ook een erectie wanneer ze opgewonden zijn. De vaginawand wordt er vochtiger door.
Een gezwollen clitoraal complex en een vochtige vaginawand maken seks prettiger. Penetratieseks is niet aangenaam voor vrouwen indien ze niet opgewonden zijn.
De productie van oestrogeen is het grootste rond de eisprong. Progesteron piekt na de eisprong en tijdens de zwangerschap. Beide hormonen spelen een rol in het zin hebben in seks en sensualiteit.

Testosteron

Testosteron prikkelt zowel bij mannen als vrouwen het libidoniveau.
Dit hormoon bevordert de aanmaak van skeletspieren en geeft mannen meer spierkracht. In het strottenhoofd liggen ook skeletspieren. De grotere kracht van de spieren in het strottenhoofd, het grotere en lager gelegen strottenhoofd maakt de stem van mannen lager dan deze van vrouwen.

Beweging en veerkracht

Het bindweefsel en de skeletspieren sturen via sensoren bewegingsinformatie naar de hersenen, het is ons grootste zintuig. Dit zintuig helpt ons om te genieten van de bewegingen die we maken. Het is dus erg belangrijk in het beleven van sensualiteit en spelenderwijs functioneren.
Vrouwen maken meer gebruik van moeiteloos en sensueel bewegen dankzij de invloed van oestrogeen op het bindweefsel. Ze halen hun veerkracht meer uit de soepelheid en het vermogen om bewogen te worden.
Mannen daarentegen kunnen dankzij de grotere spierkracht van de skeletspieren gemakkelijker op wilskracht functioneren. Ze hebben echter meer nood aan een warme thuisomgeving om te recupereren van stress en inspanningen.

Seks, gelijkwaardig en toch niet gelijkaardig

Seks en sensualiteit zijn dus anders voor mensen die meer testosteron in hun lichaam hebben en voor mensen die over meer oestrogenen en progesteron beschikken.
Bij seks spelen reflexbewegingen tussen de voel – en beweegzenuwen in de regio van het bekken en de lage rug een belangrijke rol. Deze reflexen ontspannen en verlengen de wervelzuil. Tussen de mond, tong en strottenhoofd en op hun beurt de tepels zijn er reflexen die het bekken activeren.
Vrouwen hebben de reputatie om meer “lawaai” te maken tijdens seks en orgasme, hun strottenhoofd kan op die manier opgekropte spanning lossen. De seksuele organen van vrouwen liggen binnen in het lichaam en zijn omgeven door heel veel bindweefsel. Bij penetratieseks gericht op een piekorgasme wordt “mevrouw” vaak bewogen, door “meneer” die erg actief zijn skeletspieren moet inzetten.
De actieve skeletspieren, de reflexbewegingen en de zaadlozing zorgen voornamelijk voor ontlading van spanning, waardoor “meneer” vaak na seks ontspannen in slaap valt.
Het bindweefsel van “mevrouw” kan op die manier zowel spanning lossen, als zich energetisch opladen, waardoor ze na seks vaak nog energie heeft om langer te genieten.
In de loop van het liefdesspel wordt steeds meer oxytocine vrijgezet. Dit bindingshormoon wordt tijdens het orgasme bij beide partners in grote hoeveelheid aangemaakt. Hierdoor versterkt seks het liefdesgevoel.

Bindingshormonen: van verliefdheid naar liefde

Verliefdheid kan een trigger zijn voor een psychose. Meestal is de zin in seks ook veel groter tijdens een verliefdheid. Een verliefdheid gaat hand-in hand met de aanmaak in de hersenen van erg verslavende stoffen zoals dopamine en noradrenaline die je een high- gevoel geven en o.a. leiden tot concentratieproblemen.
Door verliefdheid te leren ombuigen naar verbinding en liefde gaat het lichaam andere stoffen maken die kunnen leiden naar herstel. Hierbij kunnen zowel sensualiteit als seksualiteit een helende rol spelen. Daarover meer in een volgende blog.

Meer lezen van Herlinde Wynants:

Spelen en herstel

De hersteltrompet bij een psychose

Gevoelens in klank omzetten helpt bij herstel van psychose

Vogels zingen zoals ze hersteld zijn

Herstellen is meer dan het behandelen van een ziekte