Als je eindelijk de moed hebt gevonden om eerst aan jezelf en daarna aan je omgeving te vertellen dat je van de dokter/psychiater te horen hebt gekregen dat je een depressie hebt, dan is iedereen plotseling een expert en overlaadt je met concrete adviezen en pasklare oplossingen:

Ach, je moet gewoon

*eens een keertje stoppen met zwelgen in je eigen ellende!

*beseffen dat het verleden voorbij is, leef in het nu!, simpel!

*eens kijken naar alle mooie dingen in je leven!

*eens snappen dat je dat natuurlijk op mijn manier had moeten doen, ik heb het je toch duidelijk gezegd? Ja, nu ben je verdomme depressief!

*stoppen met zaniken, navelstaren en al dat zelfmedelijden!

*eens wat make up opdoen en naar de kapper gaan, dan zal je je een stuk beter voelen, écht!

*de ellende accepteren uit het verleden, het is zoals het is! Is dat nou zo ingewikkeld?

*met die antidepressiva beginnen, die pillen liggen al weken in de keukenla!

*met die antidepressiva stoppen, dat is je reinste vergif!

*meer aan grappige dingen denken!

*je zegeningen eens gaan tellen!

*dagelijks urenlang gaan joggen/fietsen, dat heb ik ergens gelezen, dat is voor jou dé oplossing, ik weet het echt heel zeker!

*elke dag omega visolie-pillen nemen, mijn nichtje slikte er 30 per dag en haar depressie verdween als sneeuw voor de zon!

*naar een therapeut gaan en je hart eens luchten!

*stoppen met dat zeuren en janken bij die therapeut!

*eens ophouden met al die gedachten over zelfmoord!

*eens wat wilskracht tonen!

*stoppen met piekeren!

*dat positieve boek Hoera, ik ben depressief! lezen, dat is echt ge-wél-dig!, wedden dat je je daarna meteen beter voelt?

*eens goed gaan bedenken dat je kinderen/een baan/een partner hebt!

*naar die astrologe gaan, ze heeft mij ook afgeholpen van die pukkel op m’n neus!

*bedenken: misschien is die depressie wel Gods wil!

*mediteren!, yoga!, mindfulness! Dat helpt jou zeker, ik heb het gelezen op internet!

*lief zijn voor jezelf!

*een leuke hobby nemen!

*diegene die je misbruikt heeft vergeven, gewoon doen!

*ook eens aan anderen denken!

*weer eens naar de kerk gaan!

Al deze adviezen betreffen dingen die een depressieveling NOU PRECIES NIET KAN. Dat niet kunnen is een symptoom van de ziekte. Nou juist om dié reden noemen we hem/haar depressief. Als iemand een gebroken arm heeft, zeg je toch ook niet: ach, gewoon dat gips wegdoen en lekker zwaaien met die arm?

Adviezen die binnen komen als verwijten

Hier nog enkele adviezen om duidelijker te maken wat ik bedoel:

*probeer wat kritischer te zijn op jezelf!
(depressievelingen zijn de kampioenen van zelfkritiek, dus dit is niet echt een zinvol advies)

*probeer beter te slapen! (depressievelingen zijn de slechtste slapers ter wereld, het is een officieel symptoom van depressie)

*probeer wat plezier te hebben! (onmogelijk als je depressief bent, want … je bent … depressief!)

*probeer wat hoop te hebben! (onmogelijk als je depressief bent, hopeloosheid is een symptoom van depressie)

*probeer nou ‘ns stoppen met al die negativiteit! (onmogelijk, een depressie is per definitie nee!-nee!-neegativiteit)

Al die goedbedoelde, ongevraagde en concrete adviezen betekenen eigenlijk: je moet gewoon niet depressief zijn! Al die adviezen komen dus binnen als verwijten.

Jouw verhaal confronteert met eigen pijn en verdriet

Waar komen al deze makkelijke, gratuite en averechts werkende adviezen vandaan? Kijk, mensen zijn niet dol op slecht nieuws en ze schrikken vooral van verhalen over pijn, angst, wanhoop en verdriet. Weet je waarom? Jouw verhalen confronteren hen met hun eigen pijn en verdriet. En dat proberen ze, onbewust, al hun hele leven te negeren, weg te lachen, te verdoven, te bagatelliseren en te verbergen. Dat jij zomaar over al je pijn durft te praten en zelfs durft te huilen! Geheimpje: dat durven zij niet. Dus doe niet zo eng! Val me niet lastig, hou je mond! Pas je aan! Speel de goed-nieuws-show! Draag een masker! Wees een lafaard, net als zij!

Het negatieve van al die adviezen is dat je ze hoogstwaarschijnlijk niet kan opvolgen. Dus dan ga je je niet beter voelen, maar juist slechter, want je voelt je stom en onkundig. Al die andere depressievelingen lukt het natuurlijk wèl om die adviezen op te volgen, maar jij niét! Dus je voelt je daarna een nóg grotere loser.

Wat al die adviesgevers niet beseffen is dat je al die dingen honderden keren per dag tegen jezelf zegt en herhaalt (ik moet dit! ik moet dat!), zonder succes, en dat je jezelf alleen al om die reden vreselijk haat.

Vrede vinden met de onvrede

De beste manier om iemand te helpen met een depressie is paradoxaal: die depressie accepteren. Vrede vinden met de onvrede. Dat is ook de beste manier voor de depressieveling zelf. Pas in de rust en kalmte van de ellende-voor-nu-accepteren kan je positieve, constructieve actie ondernemen. Misschien zelfs accepteren dat je moet wachten met die constructieve actie, en in de tussentijd niet terugvallen in paniek, wanhoop en hopeloosheid, kortom depressie. En als dat wel gebeurt, ook dan die depressie weer accepteren.

Vragen stellen in plaats van ongevraagd advies

In plaats van antwoorden te geven kan je anderen misschien beter helpen door vragen te stellen. Wat is er gebeurd? Wat mis je? Waarover pieker je? Wat doet zo’n pijn? Waar ben je zo bang voor?

Psycholoog Jeffrey Wijnberg schrijft over zijn twee jarenlange depressies in zijn boek Gebroken wilskracht. Op blz. 24 zegt hij: “De buitenwacht moet zwijgen – behalve als er een stem van compassie kan klinken.” En op blz. 111: “Zo bekeken doet de buitenwacht er goed aan om geen adviezen te geven, al was het alleen maar om te voorkomen de kous op de kop te krijgen. Wat rest is alleen een luisterend oor, geduldig hetzelfde verhaal aanhoren en het vertrouwen uitspreken dat het allemaal, op termijn, weer goed komt.”

---

Download de brochure Leven voorbij depressie

Ontdek meer over François de Waal