Geestelijke gezondheidszorg werd geen verkiezingsthema. Er gaat opvallend weinig aandacht en ook financiering naartoe. Professor Stijn Vanheule, professor Inez Germeys, Professor Peter Rober, professor Philippe Delespaul en Psychosenet België komen met een bottom up initiatief.

Er zijn enkele pogingen gedaan in de aanloop van de verkiezingen om meer financiële omkadering te vragen voor de geestelijke gezondheidszorg in ons land. Zo verscheen er een uitgebreid artikel in de Knack waar psychiaters Kirsten Catthoor en Frieda Matthys aan de alarmbel trokken. Ook werd een Staten Generaal georganiseerd waar de betrokken ministers Van Deurzen en De Block aanwezig waren, maar het bracht voorlopig nog niet veel zoden aan de dijk. Goede GGZ werd geen verkiezingsthema, en de media pikten er nauwelijks op in. De Vlaming wordt niet wakker gemaakt voor thema’s als geestelijke gezondheidszorg, en zij die er sowieso wakker van liggen, behoren tot een groepje dat met enig wantrouwen wordt bekeken. Want of je nu hulpverlener, familielid of cliënt bent, wie in contact komt met psychische problemen, krijgt helaas te maken met taboe, stigma en de negatieve beeldvorming.

Roeien met de riemen die we hebben

Precies dat gebrek aan publiek debat maakt dat de samenleving niet gauw gemobiliseerd zal worden om het actief op te nemen voor psychisch gekwetsten en hun context. Het is wachten op nieuwe beleidsengagementen die helpen om het isolement doorbreken, een respectvolle omgang te stimuleren en zorg op mensenmaat te realiseren. In de tussentijd moeten we echter blijven roeien met de riemen die we hebben en bottom-up kiezen voor initiatieven die kiezen voor positiviteit en verbondenheid.

Een van die initiatieven is de Masterclass Herstelgerichte psychiatrie die we inrichten vanuit de vraag of het herstelgerichte denken niet meer verankerd moet worden in de geestelijke gezondheidszorg, op een doordachte, systematische manier. Want we werken hoegenaamd allemaal herstelgericht, maar wie de verschillende zorginstanties onder de loep neemt, ziet ontzettend grote verschillen. Tussen ziekenhuizen, afdelingen, tussen hulpverleners, tussen regio’s. Een gebrek aan beleid? Of een gebrek aan samenwerking?

Een multidisciplinaire aanpak

En dus deden we precies dat, samenwerken. Een aantal professoren van de universiteit Gent, Leuven, Maastricht en Psychosenet België gingen aan tafel zitten om een opleiding ‘herstelgerichte psychiatrie’ te organiseren, geruggesteund door de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie. Basisidee: verschillende profielen aantrekken met een groot netwerk die het herstelgerichte denken verder kunnen implementeren. Die profielen zijn artsen, psychologen, ergo’s, verpleegkundigen, sociaal werkers, familieleden, ervaringsdeskundigen. Kortom iedereen die bijdraagt aan het herstel van wie kampt met psychische problemen. Het is immers, in tegenstelling tot bij sommige somatische aandoeningen, moeilijk te vatten wat precies leidt tot herstel: is het de steun van de familie, de sociaal werker die iemands droom, een eigen plekje om te wonen, mee wist te verwezenlijken, de psycholoog die leerde om ervaringen van op een afstand te bekijken, de verpleegkundige die ’s nachts een luisterend oor was, de ergo die hielp om het dagelijkse leven weer op te pakken, de ervaringsdeskundige wiens verhaal weer hoop bracht of was het de psychiater die samen zocht naar de juiste dosis medicijnen?  Herstellen van een psychiatrische aandoening is soms complex en andere keren heel eenvoudig, omdat één hulpverlener het verschil kan maken, doordat die in iemand gelooft, of omdat een goede samenwerking bergen verzet. Daarom vertrekt de masterclass van 10 opleidingsdagen vanuit die multidisciplinariteit waar elke lesdag één expert input geeft om vervolgens gezamenlijk, met ieders knowhow en ervaring de tranfser naar de praktijk te maken.

In de masterclass zijn er geen zuilen, de universiteiten werken samen, ongeacht hun ‘strekking’, geen landsgrenzen, want ook Nederlandse deelnemers zijn welkom, én er is geen verschil tussen bachelor of masters.

Het is een nieuw initiatief, een probeersel. Ach, weer een probeersel. En toch is dat precies wat we moeten doen, blijven proberen, blijven zoeken, blijven onszelf in vraag stellen, blijven samenwerken, blijven leren.

Meer informatie:

https://pevpat-ugent.be/pev-herstelgerichte-psychiatrie/
https://www.psychosenet.be/vormingsaanbod/masterclass-herstelgerichte-psychiatrie-2019-2020/

Brenda Froyen (Webredacteur Psychosenet België), Professor Stijn Vanheule (Universiteit Gent), Professor Inez Germeys (Katholieke Universiteit Leuven), Professor Peter Rober (Katholiek Universiteit Leuven), Professor Philippe Delespaul (Universiteit Maastricht)