Binnen het Centrum voor Contextuele Psychiatrie wordt onderzoek gedaan naar onder andere psychotische stoornissen. Om het ontstaan, het verdere verloop en het herstel hiervan te onderzoeken, is het van groot belang dat we hierover mensen met ervaring zelf aan het woord laten. Hiermee hopen we de kloof tussen onderzoek en de klinische praktijk te helpen overbruggen. Davinia brengt een persoonlijk verhaal hierover vanuit haar werk binnen het CCP.

Een tijd geleden had ik het voorrecht om gedurende een jaar te werken op een spoedeisende afdeling voor psychiatrie. Het werd een fantastische ervaring waar ik als hulpverlener geconfronteerd werd met een verscheidenheid aan problematieken en verhalen, waaronder ook psychose. In feite had ik niet zoveel ervaring met psychose. Wanneer ik met deze groep van mensen in aanraking kwam, had ik vaak het gevoel dat ik hun verhaal niet goed begreep. Het leek wel of ik ‘de taal’ van psychose niet vatte. Ik probeerde deze mensen wel veiligheid te bieden, zowel op materieel vlak als op persoonlijk vlak.

De spullen waarmee ze zich aanmeldden werden eerst grondig nagekeken alvorens de patiënt ze terugkreeg. Mensen met een psychose dragen soms veel spullen met zich mee. Zo passeerden er geregeld rugzakken langs mij ter controle. Zoals leden van een verpleegkundig team dat vaak ervaren, zijn orde en netheid op een afdeling ook voor mij belangrijk. Je biedt mensen een douche aan, schone kledij en je sorteert hun spullen uit. Ik stond versteld van de hoeveelheid rommel die in menig rugzak te vinden was, voornamelijk drukwerk en allegaartjes die ze schijnbaar net van de straat hadden opgepikt. Ik vroeg mij vaak af waarom zij, bovenop de emotionele ballast, nog al die overbodige, materiële ballast met zich meedroegen. Dus, ik ontdeed hen van die zaken en gaf hen de overige spullen weer terug.

Het moet dat moment geweest zijn waarop ik me schuldig voelde dat ik deze realiteit eerder van mensen soms afnam

Momenteel werk ik bij het Centrum voor Contextuele Psychiatrie (CCP) aan de KU Leuven, waar ik mijn steentje bijdraag aan wetenschappelijk onderzoek naar psychose. Ik werk onder andere mee aan een studie waar we interviews afnemen bij mensen die psychose(s) hebben meegemaakt. Nog niet zo lang geleden namen een collega en ik een interview af bij een dame. Ik overdrijf niet als ik zeg dat het één van de meest boeiende gesprekken in mijn leven moet geweest zijn.

Ze had een drukke dag gehad en na haar andere verplichtingen eerder die dag kwam ze voor het interview naar ons op het CCP, vergezeld van haar rugzak. Net zoals velen die te maken hebben gekregen met een psychose, vertelde zij ons dat ze lange wandelingen en dooltochten maakte tijdens haar psychose. Overal waar ze kwam pikte zij vaak papiertjes op en stopte deze in haar rugzak. De eens zo betekenisloos-lijkende papiertjes, kregen hier plots een grote waarde. Voor haar bleken het handvatten te zijn, om om te gaan met de weinige aanknopingspunten ten aanzien van zichzelf en de werkelijkheid die ze nog kon vinden tijdens haar psychoses. Dagenlang liep ze met zulke papiertjes in haar rugzak rond, om ze vervolgens – wanneer de betekenis weer weg was – weer weg te gooien. Nu nog blijkt haar rugzak een aanknopingspunt te zijn met de realiteit, die haar op moeilijke momenten letterlijk en figuurlijk met de voeten op de grond houdt. Er zit een schat aan informatie in die haar elke dag herinnert aan de concrete alledaagse realiteit. Het moet dat moment geweest zijn waarop ik me schuldig voelde dat ik deze realiteit eerder van mensen soms afnam, terwijl ik hun zogenaamde rommel in de vuilbak gooide. Dit deed me weer tot het besef komen dat we in ons alledaags leven vaak interpretaties maken zonder ze echt getoetst te hebben. Dankzij mijn werk op het CCP heb ik de taal van psychose beter leren begrijpen, iets waarom ik enorm dankbaar voor ben.

Rugzakken vol rommel zie ik niet meer. Rugzakken vol realiteit, levenswijsheid en waarde, die zie ik nu wel.

Geschreven door Davinia Verhoeven, onderzoeksassistente bij het Centrum voor Contextuele Psychiatrie, specifiek ondersteunend voor de InterACT studie en de focus groepen. Lees ook de blog van collega Rob Sips eerder op Psychosenet.

Het team van het Centrum voor Contextuele Psychiatrie onder leiding van Professor Inez Germeys verzorgt een tweewekelijkse blog over nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap op het gebied van psychiatrie in het algemeen en psychose in het bijzonder. (www.ccp-leuven.be;  Center for Contextual Psychiatry; twitter: @ccp-leuven; @inezgermeys; @reskarlijn)