In deze blog worden een aantal van de eerste resultaten van het SIGMA-onderzoek besproken. Ook is te lezen wat verder nog onderzocht zal worden.

‘1 op 5 jongeren heeft psychische klachten’

U bent deze krantenkop de laatste tijd misschien al tegengekomen. Dit was de headline die hoorde bij de publicatie van de eerste resultaten van het SIGMA-onderzoek. Dit onderzoek zijn wij 2 jaar geleden gestart bij het Centrum voor Contextuele Psychiatrie van de KU Leuven. Inmiddels hebben er zo’n 2.000 Vlaamse jongeren aan meegedaan.

Deze eerste algemene bevinding heeft veel mensen aan het spreken gebracht over hoe alom aanwezig psychische klachten zijn en de noodzaak voor hulp bij psychische klachten.

Eerste resultaten

We zagen dat psychotische klachten in deze algemene groep van jonge mensen iets minder voorkwamen dan angst- en depressieve klachten. Toch rapporteerde 14% matige tot ernstige psychotische klachten.

Tegelijkertijd zijn deze vaststellingen van de hoeveelheid psychische klachten niet het enige doel van het SIGMA-project. Waar wij namelijk voornamelijk in geïnteresseerd zijn, zijn de mechanismes die ervoor kunnen zorgen dat de een wel psychische klachten ontwikkeld, en de ander niet. Zo hebben wij eerder al geschreven over de belangrijke rol van sociale factoren, over het belang van weten hoe je met je emoties omgaat, en over de invloed van een goede nachtrust.

In het eerste SIGMA-rapport dat wij schreven, kunt u ook de eerste resultaten vinden over een aantal factoren die een mogelijke rol spelen bij het ontstaan van psychische klachten. Zo zien we bijvoorbeeld dat zij die gepest zijn of zij die meer traumatische ervaringen gehad hebben, meer psychische klachten hebben. Hierbij moet overigens wel gezegd worden dat we hier niet direct uit kunnen concluderen dat pesten of trauma leiden tot psychische klachten. Dat kan ook best andersom zijn of er kunnen nog andere niet-onderzochte factoren een rol spelen.

Toch wilden wij niet alleen kijken naar risicofactoren, maar ook naar mogelijke positieve effecten. Zo zien we bijvoorbeeld dat zij die meer sociale steun ervaren, minder psychische klachten rapporteren.

Bevraging van jongeren

Het bijzondere aan het SIGMA-project is dat we onze jongeren niet enkel op 1 moment bevraagd hebben naar deze verschillende aspecten van welzijn. Wij hebben ze ook met een onderzoekstoestel in hun dagelijks leven op willekeurige momenten bevraagd over wat ze aan het doen waren en hoe ze zich voelden. Op die manier kunnen we een nauwkeuriger en veelzijdiger beeld krijgen van hoe jongeren zich voelen wanneer ze bijvoorbeeld op school zijn, thuis zijn of iets met vrienden aan het doen zijn.

Een eerste bevinding van dit gedeelte van het onderzoek is dat jongeren de meeste van hun tijd doorbrengen met andere mensen. Ze zijn slechts zo’n 13% van de tijd alleen. Over het algemeen voelen zij zich ook beter wanneer ze met anderen zijn versus alleen. Een opvallende bevinding is dat jongeren die meer psychische klachten hebben ook meer tijd alleen doorbrengen. Ook voelen jongeren met meer psychische klachten zich eenzamer in hun dagelijks leven. Zowel wanneer zij alleen zijn als met andere mensen.

Wat willen we nog weten?

Wij zullen ons verder ook specifiek focussen op de mogelijke rol die eenzaamheid en alleen zijn speelt bij de ontwikkeling van psychische/psychotische klachten. Het meten op dagdagelijks niveau biedt hiertoe unieke mogelijkheden.

Een ander belangrijk aspect van iemands ontwikkeling betreft de relatie met ouders. Zo zien we in de eerste SIGMA-resultaten dat diegenen die ondersteunende ouders hebben hun dagelijks gezelschap (dus niet alleen ouders) positiever beoordelen in hun dagelijks leven. Hier zullen we nog verder op gaan inzoomen, zodat we kunnen zien in hoeverre ouders een impact hebben op het dagdagelijks psychisch, sociaal en emotioneel welzijn van hun kinderen.

Een veelgehoorde verklaring voor psychische klachten bij jongeren heeft te maken met sociale media. Door die verdraaide gsm’s zouden jongeren niet meer buitenkomen en niet meer goed weten hoe met elkaar te praten. Ook hier kijken wij bij SIGMA naar. We vragen jongeren in hun dagelijks leven meerdere malen over hun online contacten, waardoor we een beter inzicht kunnen krijgen in hoeverre die digitalisering nu echt relateert aan welzijn.

Inmiddels zijn wij bij SIGMA druk bezig met het voorbereiden van de tweede golf van metingen die in 2020 en 2021 zal lopen. Wanneer dat gebeurd is, zullen wij ook echt kunnen zien hoe onze jongeren zich ontwikkeld hebben, wat er veranderd is en met terugwerkende kracht, welke factoren nu echt voorspellend waren voor een verergering dan wel vermindering van psychische klachten.

Kort gezegd: er is nog veel werk aan de winkel. Graag blijven wij met u communiceren over de toekomstige bevindingen. Ondertussen kunt u de volledige eerste onderzoeksresultaten van het SIGMA-project vinden op www.sigma-leuven.be. Ook kunt u ons volgen op Instagram, Twitter, of contacteren via sigma@kuleuven.be.