Beste Rokus,
Het regent en het is koud geworden en ik denk met veel blijheid terug aan onze laatste ontmoeting in Gent. We zaten op een terrasje aan het Gravensteen, genietend van de zachte herfstavond, wat pratend over het leven en natuurlijk ook over psychische kwetsbaarheid. Ik kan het niet genoeg zeggen: je menselijkheid en mededogen met de ander ontroert me telkens weer.
Ik lees en herlees jouw brief die hier voor me ligt en ik denk aan Italië. Ik ga er graag op vakantie. Het is een land van zon, zee, lekkere koffie en schitterende ijscrème. Het is een land met een glorieuze geschiedenis, de bakermat van onze Westerse cultuur.
Italië spreekt me ook heel erg aan omwille van de evolutie van de psychiatrie daar
Anders dan in onze streken was het grote protest tegen alles wat gezag inhield in de jaren zestig van de vorige eeuw daar wel de aanleiding tot het sluiten van psychiatrische instellingen. Psychiater Franco Basaglia was de spilfiguur.
Hij deed uitvoerig verslag van de negatieve effecten die instellingen hadden op mensen en hij was een groot voorstander van vermaatschappelijking. Als strijder voor meer vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg ga ik dan ook graag op bezoek naar dit land en vooral ook naar de plaatsen waar die oude instellingen stonden.
Sommigen werden helemaal verbouwd en kregen een nieuwe maatschappelijke invulling
Anderen werden aan hun lot overgelaten en verkommeren tot ruïnes. Een aantal jaar geleden ging ik samen met Els naar Volterra en kroop er over een omheining om op het terrein van die oude instelling te komen. We liepen er door verlaten gangen, keken naar de kapotte ramen, de plassen op de vloer en naar de instortende plafonds.
Het leek alsof we de echo van het wenen van de mensen die hier verbleven nog konden horen
We namen er honderden foto’s in een mislukkende poging om alsnog de vele mensen die hier verbleven naderbij te zijn. Ik wil deze plaatsen, dit schuldige landschap, bezoeken om stil te staan bij dit verschrikkelijke verleden. Maar de ruïnes, de vervallen en onverzorgde toestand van de gebouwen doen de herinneringen aan hen die er verbleven onrecht aan.
Ik moest aan dat bezoek in Volterra denken, beste Rokus, bij het lezen van je brief over je bezoek aan de overblijfselen van een psychiatrisch centrum in Cahul (Moldavië). ). Het is zonder meer een prachtig idee om net daar, op die plaats waar zoveel menselijk leed is gebeurd, een herstelcentrum te beginnen. Ik ben er heel erg van overtuigd dat je zorgvuldig moet nadenken over de plaats waar je iets organiseert.
De geschiedenis van een plaats leeft verder in mensen ook al zijn ze zich zelf daar niet altijd van bewust
Plaatsen hebben zelf ook een geheugen en daar moeten we respectvol mee omgaan. Op deze manier komen we alweer bij de term “schuldig landschap”.
We leven echter niet in het verleden maar vandaag en het beste wat je kan doen, goede vriend Rokus, is net op die plaatsen zorg te dragen voor mensen die vandaag leven en dit te zien als een zeer gepast eerbetoon aan allen die hier voor hen in veel slechtere omstandigheden verbleven.
Ik wens je heel veel succes met dit mooie project dat verleden en heden verbindt. Het allerbeste, mijn goede vriend, en ik hoop je snel weer terug te zien.
Vele groeten uit Gent.
Peter Dierinck is psycholoog en kwartiermaker en schreef onlangs het boek ‘Hoop verlenen’, een pleidooi voor maatschappelijking.
Eens per maand schrijft hij brieven aan Rokus Loopik, een Nederlandse herstelcoach en vriend. Rokus schrijft Peter terug, zijn brieven zijn te lezen op psychosenet.nl.
Reacties: