We denken in een geheel van kaders en theorieën over zorg aan mensen met een psychische kwetsbaarheid. Dit denkkader moet we bijsturen. Nieuwe theorieën en kaders dringen zich op. Die verschuiving in onze hoofden noemt men een paradigmashift en daarover schrijft Herlinde in deze blog.

Artsen hebben leren kijken naar wat we NIET wensen

Huisarts Machteld Huber is zelf enkele malen erg ziek geweest. Ze kwam tot de conclusie dat wat haar heeft helpen herstellen meestal niet voorkwam in haar opleiding tot arts. Artsen leren ontzettend veel over ziekten en hoe deze ontstaan en over behandelingen maar niet over wat mensen gezond houdt. Artsen hebben leren kijken naar wat we NIET wensen. Zelfs wanneer ze denken over preventie is het preventie van ziekten en doen ze hun patiënten kijken in de verkeerde richting.

Van feedback naar feedforward

Kijken hoe iets in het verleden is ontstaan en daaruit conclusies trekken voor de toekomst. Dit is kijken met een gefocuste blik. Kijken met een breedhoeklens is veel minder vermoeiend en bevordert het empatisch vermogen van artsen en hun patiënten. Het is iemand iets van hart tot hart toewensen. Dat is vanuit een feedforward gevoel functioneren. Machteld Huber heeft erg veel onderzoek gedaan naar gezondheid en herstel. In haar onderzoek spreekt ze over 6 pijlers van herstel, die elkaar onderling beïnvloeden. Zo is zingeving, ik heb vertrouwen in mijn eigen toekomst, één van deze 6 pijlers. Feedforward!

Holistische kijk op gezondheid

Wat mij in de loop van mijn leven het meeste vertrouwen heeft geschonken in mijn toekomst is spiritualiteit. Als kind was het geloof in de hemel en God zeer belangrijk voor me. Mijn eerste communie was een erg belangrijke en verrijkende gebeurtenis. Spijtig genoeg ging God dood in mijn hartje als ik ongeveer 8 jaar oud was. Na de dood van mijn moeder, ben ik op jonge leeftijd intensief yoga en meditatie beginnen beoefenen. Het leukste in het yoga centrum vond ik het zingen. Na mijn studies geneeskunde en mijn huwelijk kreeg veel van wat ik leerde in het yoga centrum geen plaats meer. De visie van een holistische kijk op gezondheid heeft zijn aantrekkingskracht echter nooit verloren.

Spanningsveld tussen feedback gerichte geneeskunde en feedforward, holistische en spirituele geneeskunde

In de meeste culturen zijn de zorg voor spiritualiteit en gezondheid sterk verbonden. Ook holistische, westerse manieren om te kijken naar gezondheid hebben heel vaak een spirituele invalshoek. We noemen dit vaak alternatieve geneeswijzen, die door de hoogtechnologische westerse geneeskunde vaak verguisd worden. Voor iedereen, zowel zorgverleners als patiënten, zorgt het spanningsveld tussen een feedback gerichte geneeskunde en een feedforward holistische en spirituele kijk op gezondheid voor een spanningsveld. Een spanningsveld dat vaak ziekteonderhoudend of zelfs ziekte inducerend werkt.

Het biopsychosociale model, een westers holistisch model dat de weg opent voor spiritualiteit

Tijdens mijn werk als arts aan het universitaire C.V.S. -referentiecentrum was de expliciete vraag van het R.I.Z.I.V. dat we het biopsychosociale model hanteren tijdens de diagnose, de revalidatie en de evaluatie van mensen met uitputtingsproblemen. Na een tijdje ontdekte ik dat deze biopsychosociale visie geen biomedische noch psychiatrische wetenschappelijke basis heeft. Een paradigmashift dringt zich op, er is vraag naar een ander wetenschappelijk kader. De biopsychosociale mens is holistisch, complex en dynamisch. Om deze paradigmashift wetenschappelijk te onderbouwen hebben we wiskunde nodig. De wiskunde en de logica verschaffen ons denkkaders waarbinnen we wetenschap kunnen bedrijven. De wiskunde om de biopsychosociale (spirituele) mens te beschrijven heet niet-lineaire wiskunde of chaostheorie. In hoofdstuk 14 van mijn boek Gezond zijn is Plezant kan je meer lezen over deze wiskunde.

Blik verruimen

Herstelgerichte geneeskunde is per definitie gezondheidsgericht en valt dus onder deze paradigmashift. Deze blikverruiming doet een verfrissende wind waaien door de zorg voor mensen die lijden aan complexe aandoeningen. Deze zorg is ook zelfzorg waarbij de patiënt de regie voor herstel in handen krijgt.

Na zingeving bij het uitspitten van de biopsychosociale veerkracht komt er voor mezelf ook terug zingeving in het spirituele domein. Hierdoor kan ik met een open hart en met vertrouwen naar de toekomst leren kijken. Het is een spiritualiteit waarin ik een alternatieve kijk naar gezondheid mag omarmen. God krijgt voor mij nu een volwassenere en dynamische aanblik. Het is als de Hindoeïstische Shiva die danst in een cirkel van vuur, de continue verandering vierend, terwijl hij het demonische kwaad vertrappelt. Met het vertrouwen is ook de hemel teruggekeerd.

Het spanningsveld tussen feedback en feedforward neemt af

Er zijn erg veel mensen met een geloof in holistische geneeswijzen. Ik hoop dat in de eigen regie die een herstellende patiënt mag voeren ook ruimte is voor holistische geneeswijzen, zodat een gebrek aan vertrouwen geen ziekteonderhoudend spanningsveld vormt tussen zorgverstrekker en de herstellende mens. Als KOPP kind, als patiënt én als arts heb ik erg geleden en lijd ik nog onder dit spanningsveld.

Mijn volgende blog gaat over KOPP kinderen (Kinderen met een ouder met psychiatrische problemen) en de herstelvisie.

Wil je de inzichten van Dr. Herlinde Wynants van het begin volgen? Vind via deze link al haar blogs op een rijtje.