Ann Callebert is psycholoog én ervaringsdeskundige. Ze schreef het boek ‘Herstel als mogelijk antwoord op euthanasie?’ dat vorige week verscheen. Speciaal voor PsychoseNet België schreef ze deze pakkende blog.

Je zal het maar bedenken ‘Herstel als mogelijk antwoord op euthanasie?’ (ACCO, 2017). Is de schrijfster in kwestie echt alle trappers kwijtgeraakt? Begrijpt ze werkelijk niets van ondraaglijk psychisch lijden? Is ze er ook zo eentje ingehuurd door de nee-lobby om de mogelijkheid tot euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden uit de wetgeving te halen? Wie bedenkt zoveel onzin?

Ik dus, psychisch kwetsbaar tot in mijn kleinste teen en op alle mogelijke manieren zoekend naar kwaliteit van leven. Eerst als cliënt, patiënt, dan uit vermoeidheid rond wat ik niet vond als zelf psycholoog, vervolgens dankzij de onfortuinlijke Wilma Boevink als ervaringsdeskundige in hart en nieren.

‘Je bent echt niets meer buiten die diagnoses, behandelingen, medicatie!’

Je zal er inderdaad maar aan gaan staan, ondraaglijk psychisch lijden. De gruwelijke zoektocht naar hoe je toch nog mens bent en blijft in dit verhaal. Te meer ook werkelijk elk gevoel van identiteit wegvalt. Je bent echt niets meer buiten die diagnoses, behandelingen, medicatie! En tegelijkertijd besef je, weet je dat je ook mogelijkheden in je bergt, maar werkelijk niemand lijkt er nog op te zitten wachten. Integendeel, je botst enkel op voortdurende beperkingen en begrenzingen waarvoor je bovendien ook nog eens zelf de verantwoordelijkheid in je schoenen geschoven krijgt!

Ik word daar kwaad van… al lang en zeer bewust sinds 2009 waar ik gesprekken startte met mensen die niet meer willen leven omwille van die ondraaglijke pijn. Ik schreef er een eerste boek rond ‘euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden’ (ACCO, 2^de herwerkte druk 2015). Ik wilde van mensen die de vraag naar euthanasie stellen, begrijpen waar hun pijn zit en wat hen naar de dood of het andere leven doet verlangen. En ik bleek niet bang om over de dood te praten, ben ik nog steeds niet.

‘De laagte van mijn ziekte-uitkering is zoals voor vele anderen pijnlijk armoedig en mensonterend.’

En ik werd nog kwader… zulke wonderbaar mooie en krachtige mensen die door de bestaande ggz en maatschappij zo dermate uitgekotst worden dat ze enkel de dood nog als uitweg zien?!  Waar zijn we in godsnaam mee bezig? Wat doen we de integere kanariepietjes in de mijn van het maatschappelijke zijn aan? Overigens is het ook mijn verhaal. Laat ons daarin duidelijk zijn. Ik weet wat het heet dag in dag uit aan de onderkant van de maatschappij te leven! Ik kan het misschien goed uitleggen en lijk succesvol maar de laagte van mijn ziekte-uitkering is zoals voor vele anderen pijnlijk armoedig en mensonterend.

Ondertussen leerde ik ook HEE (herstel ervaringsdeskundigheid en empowerment) kennen, de denktank, ervaringsgroep, powerversie van herstel zoals opgericht door de pracht en kracht van ervaringswerker Wilma Boevink. Dit was het! Dit klopte optimaal! Ik heb als mens een waarde als psychisch kwetsbaar, blijk zelfs een kracht binnen de herstelvisie in wat me elders is verweten!

Ik praatte nog steeds met mensen vol pijn in hun zoeken naar kwaliteit van leven en begon me meer en meer af te vragen hoe ik daar in mijn herstelgeloof eventueel een meerwaarde in zou kunnen bieden. En ik knoopte herstel aan euthanasie. Ik leg uit…

‘Mensen met een euthanasievraag hebben vaak nog nooit iets gehoord van de herstelvisie.’

Zowel de herstelvisie als een vraag naar euthanasie delen met elkaar het gevoel van complete ontwrichting en pijn bij psychisch lijden en van daaruit het zoeken naar anders en beter, zij het in leven, zij het in de dood. Met dat verschil dat de mensen met een euthanasievraag vaak nog nooit iets hebben gehoord van de herstelvisie. Niet weten dat ernstig psychisch zoeken een aanzet kan zijn tot herstelgerichte kwaliteit van leven.

En dat probeer ik dus, doe ik dus. Ik breng mensen met een euthanasievraag samen in een herstelwerkgroep waarin we actief op zoek gaan naar kwaliteit van leven. Ik heb daarin geen enkele bedoeling iemand te redden of van zijn euthanasievraag af te helpen. Ik hoop enkel de smaak van herstel te kunnen laten proeven en aan den lijve te kunnen laten voelen dat leven zelfs met een ondraaglijk psychisch lijden als grondsmaak mogelijk is.

Onze groep bestaat ondertussen twee jaar. We hebben effectief van een iemand afscheid genomen via euthanasie. Maar alle anderen zijn er nog. Ze zoeken en blijven zoeken en ik probeer hen nabij te zijn. Die eenmalige herstelwerkgroepsessie om de twee weken voor twee uur is het immers niet. We hebben nood aan meer warmte en geborgenheid voor psychisch kwetsbare mensen binnen psychiatrie en maatschappij!

Ann Callebert is psycholoog én ervaringsdeskundige. Ze schreef het boek Herstel als mogelijk antwoord op euthanasie?