Wetenschappelijk ondersteunde aanbevelingen rond dwang samenbrengen is de inzet. Aanbevelingen waar de Europese politiekers en zorgprofessionals niet omheen kunnen. Inspiratie vanuit verschillende invalshoeken opdoen en nuanceren zijn de tools van de dag.

Fostren

Na twee jaar onderzoek komt het Europees onderzoeksnetwerk FOSTREN naar buiten met tussentijdse resultaten in het kader van herstel na dwang. 4 sprekers komen aan het woord. Denemarken, Ierland en België nemen ons op sleeptouw met literatuurstudies, onderwijs en supervisie aangaande dwang in de psychiatrie. 

De redactie van PsychoseNet zit op de eerste rij en vraagt zich in stilte af, nog voor we starten, kunnen we niet beter debatteren over preventie in plaats van over herstellen nà dwang. Al gauw wordt duidelijk dat het gebruik van dwang een complex gegeven is. En hoewel we weten dat het traumatisch is, blijft men dwang toepassen. Hoezo?, is een eerste prangende vraag. De dag is alleszins doorweven met preventie en tegelijkertijd is het van levensbelang om te onderzoeken hoe mensen het best kunnen worden bejegend wanneer er dan toch een vorm van dwang heeft plaats gevonden op een bepaald moment. 

A place of healing can also be a place of hurt

We houden rekening met het feit dat dwang meer is dan iemand tegen zijn of haar wil opnemen in een psychiatrisch ziekenhuis. Elke vorm van onderworpen worden aan zorg of een maatregel waarbij de vrijheid wordt beperkt is dwang en heeft diepe impact. 

Iedereen krijgt een stem

Tussen de sprekers door en in de namiddag is er ruimte voor dialoog. Onderzoekers, hulpverleners en ervaringsdeskundigen dagen elkaar uit, vullen elkaar aan en vooral, nodigen uit om het bredere plaatje te zien. Onmogelijk om verslag te doen van de vele dappere bijdragen en visionaire ideeën van iedereen. Maar een overzicht van opmerkelijke uitspraken en schijnbaar simpele tips die er echt toe doen willen we jullie niet onthouden. 

Een greep uit de kerngedachten

Er bestaat weinig onderzoek rond herstel na dwang. En dat zegt veel. Immers, als men iets onderzoekt, dàn wordt het belangrijk! Een tweede bevinding, er wordt in de meeste instellingen iets gedaan rond herstel na dwang, maar niemand weet goed wat en hoe en bij wie wel of dan weer niet.

Welke noden zijn er om te herstellen na dwang? Wie heeft wat nodig en zijn de noden van de hulpverlener, hulpvrager en betrokkenen zo verschillend?

• • de-escalatie
  • nood aan een normale verwelkoming
  • nood aan ruimte om te praten
  • behoefte kunnen delen (honger/dorst/al dan niet gesprek/…)
  • nood aan uitleg in duidelijk verstaanbare taal over wat er gebeurt voor de verschillende partijen
  • verontschuldigingen
  • niet-weten/samen zoeken
  • nood aan intervisie
  • angst van de hulpverlener
  • vertrouwen herstellen/winnen
  • communicatie
  • connectie/verbinding
  • being in plaats van doing en advising

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt alvast dat…

• • …mensen willen behandeld worden als menselijke wezens met waardigheid en respect
  • …je duurzame veranderingen enkel kan bewerkstelligen met een duurzaam netwerk 
  • …nederigheid en actie alles is wat je nodig hebt om te inspireren

Peter Tomlinson

Tot slot neemt Peter Tomlinson, dichter, academisch medewerker UGent en ervaringsdeskundige, ons mee naar zijn ervaring rond dwang in de psychiatrie via zorgvuldig gekozen woorden. Het wordt muisstil in de zaal. Krachtig, doorleefd, beklijvend en authentiek horen we precies waarom we in eerste instantie vandaag zijn samen gekomen. Respect!

Dr. Guislain

Bijzonder. Deze inspirerende dag vond plaats in het mooie vormingscentrum Guislain. Een plaats waar destijds de zwakzinnigen voor het eerst als mensen werden beschouwd door Dr. Guislain. Hij was de therapeut avant-la-lettre. Laat ons hopen dat de resultaten van dit congres op dezelfde manier een blijvende impact zullen hebben op hervormingen binnen de geestelijke gezondheidszorg binnen Europa, in het bijzonder op de manier waarop we omgaan met dwang. Want dat is nodig.

Het onderzoek van Fostren loopt de komende twee jaren nog verder. Wordt vervolgd…

Meer lezen over NADA Netwerk Alternatieven voor Dwang en Afzondering in de Belgische geestelijke gezondheidszorg

Podcast ‘stemmen over psychose’ beluisteren met Peter Tomlinson en Stijn Vanheule

Meer te weten over de geschiedenis van de psychiatrie? Bezoek de permanente tentoonstelling van het museum Dr. Guislain