Evelyne van Aubel is eerstejaars doctoraatstudente bij het Centrum voor Contextuele Psychiatrie voor de InterACT studie. Uit eigen ervaring merkte Evelyne dat de handvatten die je aangereikt krijgt in therapie vaak ‘vergeten’ worden in het dagelijkse leven. Ze onderzoekt nu of smartphone en apps die kloof kunnen overbruggen. De psychiatrie in het digitale tijdperk.

Toen ik een aantal jaren geleden zelf in therapie was voor faalangst, keek ik altijd erg uit naar de gesprekken met mijn therapeut. Ze gaven mij houvast, hoop en leerden me mezelf een beetje beter te begrijpen. Tijdens de therapiesessies gaf mijn therapeute mij tips om de komende week mee aan de slag te gaan. Ik wandelde met een CD met relaxatieoefeningen en een bundeltje huiswerkopdrachten naar buiten. Die bleven vervolgens liggen tot de dag voordat ik weer naar mijn therapeute ging. Bezig zijn met deze opdrachten was voor mij erg confronterend. Zeker als er constant een stemmetje in je hoofd roept dat “je het niet goed genoeg doet”. Op die momenten voelde ik vaak een kloof tussen wat ik leerde in therapie en tussen hoe ik dit in godsnaam moest gaan toepassen in mijn dagelijkse leven.

Een virtuele therapeut op je smartphone

Er kunnen duizenden redenen zijn waarom het moeilijk is voor mensen om wat gezegd is tijdens therapie vast te kunnen houden eens zij weer thuis zijn. Te druk, te confronterend, te moeilijk, te weinig energie. Wat zou het handig zijn mocht je therapeut je dagelijks opbellen om je daarbij te helpen. De ellenlange wachtlijsten spreken helaas voor zich.  Zoiets is onmogelijk. En toch. Nu het gebruik van smartphones niet meer uit ons dagelijkse leven weg te denken is, lijkt daar de sleutel te liggen voor therapie die beter in het dagelijkse leven geïntegreerd is. Zogenaamde “ecologische momentane interventies of EMIs” maken het mogelijk dat iemand een aantal dagen in de week door een virtuele therapeut wordt gevolgd.

Hoewel dit misschien Science fiction klinkt, is het principe erachter erg eenvoudig. Een applicatie op je smartphone kan nagaan hoe het met je gaat. Een oefening voorstellen wanneer je het moeilijk hebt of afbeeldingen gebruiken om je te herinneren aan hetgeen je leerde in therapie. Net omdat zo’n app jou verschillende keren per dag “minitherapie” aanbiedt, kan je deze leren toepassen in alle contexten waarin jij jezelf dikwijls bevindt: alleen bij je thuis, onderweg in de bus of de trein met onbekenden, bij vrienden en familie. Deze “minitherapie” is een directe aanvulling op de therapie die je face-to-face hebt met je therapeut.

Hoe werkt dit voor psychose?

In het geval van psychose, zien we dat mensen vaak worstelen met heel wat angst, verdriet, onbegrip, wantrouwen, en sociale isolatie. Mensen ervaren soms een verminderde motivatie om plezierige dingen met anderen te ondernemen, of om zich toe te leggen op zaken die hen vroeger wel energie gaven. Een therapie die zich specifiek op deze uitdagingen richt, is Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Tijdens ACT gaat iemand samen met zijn of haar therapeut vaardigheden leren om op een flexibelere manier om te gaan met deze vervelende ervaringen en gevoelens. Daarnaast gaan ze ook op zoek naar welke dingen het leven waard maken en hoe hierin te investeren.

De idee achter de therapie is allemaal wel heel mooi en aardig, maar hoe kan iemand nu in godsnaam anders leren omgaan met angst, verdriet, en andere vervelende ervaringen wanneer hij of zij hier enkel mee aan de slag gaat in de therapiekamer? Een virtuele therapeut die ACT kan aanbieden op iemands smartphone biedt hier een oplossing. Door middel van een aantal korte vragen kan cliënt zich bijvoorbeeld bewust worden van het feit dat hij of zij erg aan het piekeren is. Hierna kan deze cliënt dan een oefening doen om afstand te nemen van deze piekergedachten of kan een plaatje hem of haar herinneren aan een belangrijke metafoor die in therapie uitgelegd werd.

 ACT in het dagelijkse leven: het INTERACT onderzoek

Wat we al weten uit wetenschappelijk onderzoek is dat deze therapie een positief effect kan hebben op klachten bij mensen die een psychose doormaken of doorgemaakt hebben. Wat we daarbij vermoeden is dat het nog een beter effect zal gaan hebben wanneer cliënten ook met de therapie in hun dagelijkse leven aan de slag gaan. Of dit vermoeden zich ook in de werkelijkheid zal vertalen, onderzoeken wij momenteel bij het Centrum voor Contextuele Psychiatrie in het InterACT onderzoek. Met dit onderzoek willen we te weten komen of deze “ACT in het dagelijkse leven app” voor mensen met psychose(gevoeligheid) niet alleen aangenaam is om te gebruiken, maar ook of de app zijn nut kan bewijzen in het oefenen en toepassen van vaardigheden in alle contexten waarin deze mensen zich bevinden.

Kortom, in lijn met wat hierboven reeds beschreven werd, is “Acceptance and Commitment Therapy in het dagelijkse leven” eigenlijk een handige virtuele therapeut die heel wat tools te bieden heeft om deze therapie in iemands dagelijkse leven te gaan toepassen. Of deze state-of-the-art therapie ook zijn vruchten afwerpt, wachten wij alvast met veel spanning af.

Het team van het Centrum voor Contextuele Psychiatrie onder leiding van Professor Inez Germeys verzorgt een tweewekelijkse blog over nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap op het gebied van psychiatrie in het algemeen en psychose in het bijzonder. (www.ccp-leuven.be;  Center for Contextual Psychiatry; twitter: @ccp-leuven; @inezgermeys; @reskarlijn)

Lees ook de andere blogs van het Centrum voor Contextuele Psychiatrie.

www.psychosenet.be/een-rugzak-vol-rommel/

www.psychosenet.be/is-realiteit-centrale-vraag-herstel/

www.psychosenet.be/psychische-kwetsbaarheid-opsporen-via-onderzoek/

www.psychosenet.be/cijfers-herstel-en-remissie-psychose-toegelicht/

www.psychosenet.be/gepaste-zorg-voor-jongeren-met-psychische-problemen/