Brenda is webredacteur van Psychosenet.be, rationele idealist, down-to-earth, maar op Pasen wil ze even terugdenken aan ‘Jezus’, die ‘Jezus’ die vorige week afscheid nam van het leven. Over Jezuswanen en wie we verdomme denken te zijn. 

De Goede week. Voor hem was ze nooit ‘Goed’. Een lijdensweg was ze, elk jaar opnieuw. Een lijdensweg zoals die ook voor Jezus was geweest. Want dat geloofde hij, dat hij een soort Jezus was. De bekende Jezuswaan, wat bij psychosegevoelige mensen vaker voorkomt, had hij vooral rond Pasen. En net als Jezus werd hij niet geloofd.

Ik werd dat overigens ook niet, toen ik dacht dat ík ‘Jezus’ was. Ik vond nochtans dat mijn leeftijd, ik was 33 toen ik mijn kraambedpsychose kreeg, een sterk argument was. Niemand met een psychosegevoeligheid slaagt erin om anderen ervan te overtuigen dat hij of zij een ‘reïncarnatie’ van Jezus is. Zulke wanen worden bestreden met antipsychotica.

Misschien leefde Jezus in een andere tijdsgeest waar Abilify  en gedwongen opnames nog geen deel van uitmaakten.

Ik heb het me tijdens mijn psychose nochtans vaak afgevraagd of Jezus misschien ook een psychiatrische patiënt was die ontzettend veel overtuigingskracht had waardoor hij iedereen wist te bekeren. Of misschien leefde hij in een andere tijdsgeest waar Abilify  en gedwongen opnames nog geen deel van uitmaakten. Misschien was er toen meer ruimte voor spiritualiteit.

In de psychiatrie is het alleszins taboe. Bijbels worden weggemoffeld als de verpleegkundige voorbijkomt, discussies over het Christendom worden stopgezet. Het geloof hoort tot datgene wat we niet kunnen meten, wat niet één op één in de realiteit gecheckt kan worden. En dus staat de geestelijke gezondheidszorg, een discipline die vooral, ironisch genoeg, zelf getekend wordt door het onmeetbare, daar erg sceptisch tegenover.

Ik denk al lang niet meer dat ik Jezus ben. De godsdienstige opstoot die ik tijdens mijn psychose had heeft weer ruimte gemaakt voor mijn rationele kijk op de dingen. En van het spirituele blijf ik meestal ver af. Niet alleen omdat ik een nogal down-to-earth type ben, maar ook omdat ik weet dat, mocht ik erover praten, dat mensen misschien de wenkbrauwen zouden fronsen. Omdat ik als ex-psychoot, daar beter niet over babbel.

Godsdienst is geen psychose

Maar vandaag zwijg ik even niet. Vandaag wil ik even mijn twijfels delen. Twijfels die ik ook had toen we terugkeerden van Nepal, toen ik zag hoe devoot mensen steeds links rond elke steen liepen, toen ze languit op de grond allerlei mantra’s prevelden,  toen er met overtuiging gesproken werd over Nirwana en energiebanen. En niemand vond dat vreemd. Niemand beschuldigde hen van wanen. En de antipsychotica bleven in de blisters. Godsdienst is geen psychose.

Het was mijn uitgangspunt om mijn novelle ‘Lena’ te schrijven. Wat als Jezus nu zou leven, zou hij dan in opname zijn? Zou hij dwangmedicatie krijgen? Zou hij 40 dagen gecolloqueerd worden? Wat als hij zich zo mis begrepen zou voelen dat hij euthanasie zou aanvragen omwille van psychisch lijden?

Een week geleden kreeg ik een berichtje van een vriend van hem. Dat hij er niet meer is. Vorig week vrijdag, nog voor de start van de Goede week heeft hij afscheid genomen van het leven. In alle stilte is hij heen gegaan. Euthanasie.

Ik heb gevloekt, dat mag ik, want ik ben niet gelovig.

En ik heb gevloekt, dat mag ik, want ik ben niet gelovig. Ik heb gevloekt omdat ik me afvraag wat hem tot die daad heeft aangezet. Het niet geloofd worden? Het steeds moeten horen dat dat je grootheidswaanzin hebt, ziek bent. Ziek, niet uitverkoren. En dan vraag ik me af of het zo erg is om te denken dat je Jezus bent. Wie we verdomme denken dat we zijn om te bepalen wat echt en niet echt is, en of het soms niet beter is om mensen te laten geloven wat ze willen geloven, want dan zou hij er misschien wel nog zijn, en zich inzetten voor anderen. Omdat dat is wat hij vanuit zijn overtuiging wilde doen, iets betekenen voor een ander, en niet steeds horen dat hij door zijn ziekte steeds een last voor een ander zou zijn.

Hij was mijn inspiratie voor mijn novelle Lena, maar ik had nooit gedacht dat het einde van het boek zo voorspellend zou zijn. Hij laat geen volgelingen na, geen Bijbel, maar hij leeft wel verder in de bladzijden van mijn boek. In de harten van de mensen die hem goed kenden, die weten, dat hij op zijn eigen manier, een beetje Jezus was. Rust zacht, J. Zalig Pasen.