Netwerkpsychiatrie in Nederland is een samenwerking tussen de Nederlandse Vereniging voor Psychatrie en een ziekenhuisnetwerk. De kernwoorden zijn samenwerking en netwerking.

Is samenwerking en netwerking een praktisch antwoord op de complexe biopsychosociale waar we voor staan?

Netwerkpsychiatrie is een poging om FACT (Flexibele Assertive Community Treatment), HIC (High Intensive Care) en IHT ( Intensive Home Treatment) te verbinden. Er bestaan immers erg veel uitdagingen:

• Hoe pakken we het probleem van de lange wachtlijsten aan?
• Hoe helpen/stimuleren we eigen regie, richting herstel bij patiënten/cliënten het best?
• Hoe betrekken we naasten op een structurele wijze?
• Hoe voorkomen we versnippering van de zorg door veel sub specialismen?
• Hoe schalen we op tijd op en ook weer af?

De hoofdvraag is “waar willen cliënten en naasten heen?”  

Het antwoord is “Herstel”

Herstel volgt de richting van het Positieve Gezondheidsmodel van Machteld Huber. In Nederland wordt dit model gebruikt in de GGZ én in de gemeenten. Herstel kent verschillende deeldomeinen waaronder maatschappelijk herstel, klinisch herstel, functioneel herstel en persoonlijk herstel. Deze zijn recursief, hiermee wordt bedoeld dat ze elkaar onderling versterken.

De herstelvisie past beter in een netwerkmodel dan in een ketenmodel. In dit laatste start de keten bij de huisarts die doorverwijst naar een FACT team, dat op zijn beurt indien nodig het IHT inschakelt die en op hun beurt de HIC kunnen inschakelen. Binnen een netwerk zijn de verschillende partners onderling verbonden en ontstaat een zichzelf onderhoudend systeem. De partners van het netwerk zijn digitaal verbonden. Dit geeft minder versnippering van de zorg en betere herstelresultaten bij de patiënten/cliënten die  binnen netwerkpsychiatrie worden begeleid.

Samenwerking op niveau van de cliënt én op het niveau van zorgorganisaties

Er wordt gewerkt met de focus op Clinical Microsystemen met 2 subsystemen:

• Medisch
• Sociaal

De leidende principes zijn:

1. Werken vanuit één visie op herstel en gezondheid, door het netwerk
2. De regie voor herstel ligt bij de cliënt waar het kan
3. Er is een langdurige en directe samenwerking met naasten
4. Rekening houdend met de kwetsbaarheid van de cliënt
5. Sector overstijgende samenwerking tussen het psychische, medische en sociale domein
6. Bieden van continuïteit van zorg

Meer competentie, meer verbondenheid, meer autonomie van de cliënt

Om netwerk zorg aan te kunnen bieden op niveau van de patiënt/cliënt bestaan de Clinical Microsystemen uit een resourcegroep waarin de familie en/of naasten van de patiënt een belangrijke rol spelen. De wijkverpleegkundige van het Microsysteem kan op de biopsychosociale dimensie inhaken. De regieondersteuner ondersteunt de dynamiek om te komen tot veerkrachtige netwerken, die het netwerk omvormen tot een zelflerend systeem. De Steungroep (resourcegroep en de zorgprofessionelen) komt om de 3 maanden samen. Deze teamvergadering wordt door de patiënt/cliënt gestuurd en deze beslist wie er in de vergadering bijeenkomt.

In Nederland heeft men een gerandomiseerde studie uitgevoerd. Hierbij wou men de patientempowerment meten, dit is de mate waarin een patiënt of cliënt meer greep voelt op zijn/haar herstel. Er zijn 80 studie patiënten en 80 controle patiënten 9 en 18 maanden gevolgd. Met een gunstig resultaat voor de groep die via het Netwerkpsychiatrie systeem wordt gevolgd. Momenteel zijn er 12 instellingen in Nederland betrokken bij netwerkpsychiatrie.

Netwerkpsychiatrie in Vlaanderen

Om Netwerkpsychiatrie in Vlaanderen te kunnen toepassen zijn er nog erg veel uitdagingen. De noodzaak om met één gedeeld dossier te werken en het aanpakken van cultuurverschillen tussen verschillende organisaties zijn de 2 belangrijkste obstakels. Wordt vervolgd.

Bron: ZNA Masterclass Netwerkpsychiatrie 1/12/2022 spreker Niels Mulder. Psychiater Niels Mulder is momenteel voorzitter van de VVP in Nederland.