Bijna een kwart van alle Vlamingen die al te kampen hadden met psychische problemen, praat daar niet over met vrienden of familieleden. Dat blijkt uit een groot onderzoek van gezondheidsfonds CM en Universiteit Gent. ‘We weten dat praten helpt, maar voor veel Vlamingen blijft de drempel te hoog’, zegt CM-gezondheidsexperte Carolien Luypaert. Lees hier het persbericht over de opmerkelijke campagne van Gezondheidsfonds CM. 

Schroom

Nochtans komen mentale problemen, zoals depressie, psychose of burn-out, heel vaak voor. Bijna een op de vier Belgen krijgt er in zijn leven mee te maken. Onderzoekers van CM en Universiteit Gent vroegen aan 5.700 mensen in Vlaanderen en Brussel waar de schroom om te praten vandaan komt.

Van alle deelnemers aan het onderzoek die in het verleden mentale problemen hadden of er vandaag mee geconfronteerd worden, zegt 24 procent dat ze daar niet over gepraat hebben met mensen uit hun nabije omgeving. Ze doen dat meestal omdat ze hun problemen liever zelf oplossen (49 procent) of omdat ze hun omgeving niet willen belasten (48 procent). Maar ook schaamte (32 procent) en angst voor reacties (26 procent) spelen een rol. Bij mannen, 65-plussers en mensen met een lagere opleiding is de schroom nog iets groter.

Professionele hulp

Ook de stap naar professionele hulpverlening wordt niet zomaar gezet. 28 procent geeft aan geen zorgverstrekker als een huisdokter, psycholoog of psychiater bezocht te hebben. Opnieuw is de voornaamste reden dat mensen hun problemen liever zelf oplossen (55 procent). Maar ook angst voor de kostprijs (33 procent) speelt een rol. 21 procent zegt niet te weten waar ze terecht kunnen.

‘Er zijn nog steeds heel wat onderliggende barrières die maken dat mensen met psychische problemen het gesprek met hun omgeving niet durven aan te gaan en geen professionele hulp zoeken’, reageert Piet Bracke van de vakgroep sociologie aan de Universiteit Gent. ‘Het blijft voor velen van hen moeilijk om zelf het initiatief te nemen, terwijl we nochtans weten dat praten met vrienden of familieleden helpt. Zich gesteund weten door anderen wanneer het moeilijk gaat, is heilzaam. Bovendien kunnen vrienden of familieleden ertoe bijdragen om de stap naar professionele hulpverlening te verkleinen.’

Vreemd genoeg is zo goed als iedereen daarvan overtuigd. 93 procent van alle respondenten – ook zij die nog nooit met mentale problemen te maken kregen – is van mening dat praten over psychische problemen helpt. Maar makkelijk vinden ze het niet. Bijna de helft weet niet hoe hij het moet aanpakken en vier op de tien hebben geen idee naar wie zij hun vriend of familielid kunnen doorverwijzen.

Iedereen mee

Vandaag betaalt CM psychotherapie al voor een stuk terug. Maar als gezondheidsfonds wil de organisatie verder gaan en mee aan de kar trekken om psychische problemen bespreekbaar te maken en de drempel naar hulpverlening weg te nemen. ‘De verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij mensen met psychische problemen zelf’, gaat Carolien Luypaert verder. ‘Het is de opdracht van ons allemaal om signalen op te vangen en ruimte te laten voor een gesprek. Door zelf naar mensen met mentale problemen toe te stappen, kunnen we helpen hun horizon te verbreden en hun gedachten op een rijtje te zetten. Tegelijk kunnen we, indien nodig, de weg wijzen richting professionele hulp. Op die manier helpen we het stigma te bestrijden.’

Een nieuw leesteken

Om de omgeving daarvan bewust te maken lanceert CM een opmerkelijke campagne. In posts op sociale media dook de voorbije dagen een nieuw leesteken op. Met .?. gaven de gebruikers aan dat ze écht willen weten hoe het met iemand gaat. Als gezondheidsfonds wil CM het oprechte vraagteken inzetten om psychische problemen uit de taboesfeer te halen. ‘Lopen we elkaar vandaag tegen het lijf, dan vragen we wel ça va, maar vaak zijn we niet geïnteresseerd in het antwoord op de vraag. Veel meer dan een cliché-begroeting, moet onze ça va een oprechte vraag worden. We moeten tijd durven maken om met vrienden of familieleden het gesprek aan te gaan over hoe ze zich écht voelen.’

Voortaan kan je dus met .?. in chatgesprekken of sms-berichten aangeven dat je écht wil weten hoe het met iemand gaat. Om het gebruik van het nieuwe leesteken te promoten zullen vrijwilligers van CM tijdens publieksacties 8.000 kaartjes met het oprechte vraagteken uitdelen. Carolien Luypaert: ‘Uiteraard zou het mooi zijn indien het nieuwe leesteken ingang zou vinden, maar we hopen vooral dat de actie mensen aanzet om met elkaar het gesprek aan te gaan. De komende maanden trekken we ook heel Vlaanderen rond met infosessies en Cafés Soirées rond het thema.’