Vraag

Beste,

Op mn 20ste heb ik een psychose doorgemaakt en kreeg ik de diagnose bipolaire stoornis type 2. De laatste 20 jaar ben ik OK met lithium.

Hoe vertel ik mijn zoon daarover? En op welke leeftijd (hij is nu 9 jaar)? En is de kans groot dat hij erfelijk belast is? Hij lijkt alvast redelijk gevoelig…

Met vriendelijke groeten

Antwoord

Beste,

Bedankt voor je vraag. Over mogelijke erfelijkheid weet ik niet veel, maar over het gesprek met je zoontje over je diagnose kan ik wel wat zeggen.

Inderdaad, wellicht komt hij er op een bepaald moment toch iets over te weten. Misschien heeft hij vragen bij de pilletjes die je neemt. Of misschien hoort hij iemand iets vertellen dat bij hem vragen oproept. Of ...

In de gezinstherapie hanteren we het principe van de "selective disclosure", of de selectieve openheid. Enerzijds willen we vermijden dat er in een gezin geheimen ontstaan die veel angst en wantrouwen kunnen oproepen en waarover niet kan gesproken worden. Anderzijds is het een illusie te denken dat alles open en bloot kan en moet verteld worden. Zeker naar kinderen toe is het belangrijk dat aan kinderen niet alles verteld wordt (er bestaat bv. nog zoiets als intimiteit tussen de ouders, waarin kinderen niet dienen betrokken te worden), en dat je als ouder ook voortdurend rekening houdt met de leeftijd van je kind. Als er iets gebeurt in het gezin (bv. een echtscheiding, een overlijden, een zelfmoord, ...) dan vertel je als ouders iets dat de kinderen informeert op een leeftijdsadequate manier. En wanneer het kind dan ouder wordt kan je als ouders meer details toevoegen, of meer specifiek dingen uitleggen, enz.

Dit betekent dat je vanuit je verantwoordelijkheid als mama nu moet proberen in te schatten wat je zoontje best weet, zonder dat het hem te veel verontrust. Als je zoontje vragen heeft bij de pilletjes die je inneemt, kan je bv. zeggen dat je een ziekte hebt en dat je door de pilletjes te nemen gezond blijft. Zo geef je een ware uitleg, zonder in verontrustende details te treden. Het is verder belangrijk dat je dat op zo een manier zegt dat je kind voelt dat het dat soort van vragen mag stellen aan jou, en dat je bereid bent er over te praten. Zo zou je zoontje kunnen vragen: "welke ziekte is dat dan, mama?" en dan kan je zeggen dat je deze pilletjes neemt omdat je anders heel ongelukkig wordt, of ... Je vertelt wat voor jou klopt, en wat je zoontje ook kan geruststellen.

Selectieve openheid is een opdracht die je meeneemt gedurende het volledige opgroeien van je kind. Daarbij probeer je enerzijds te antwoorden op zijn vragen en hem uit te nodigen om vragen te stellen als hij daar mee zit. Anderzijds wil je ook een antwoord geven dat hem niet onnodig ongerust maakt. Hoe je dat precies moet doen is niet altijd evident, en vraagt vaak wat denkwerk.

Ik hoop dat je verder kan met deze uitleg.

Met vriendelijke groeten,

Peter

Peter Rober is klinisch psycholoog en gezinstherapeut. Hij is als hoogleraar verbonden aan het Instituut voor Familiale en Seksuologische Wetenschappen (KU Leuven). Hij heeft heel wat ervaring in het werken met gezinnen die worstelen met psychische kwetsbaarheid bij hun kinderen of jongeren.