Vraag

Beste,

Ik vermoed dat mijn zus lijdt aan borderline.

Ik ben al jaren op zoek naar een verklaring voor haar gedrag en gevoelens en heb er heel veel over gelezen. Ook over de manier waarop ik best met haar kan omgaan, maar desalniettemin loopt het regelmatig zeer fout.

Wat bijzonder moeilijk is, is dat het onmogelijk is met haar te praten. Ze is steeds 100% overtuigd van haar gelijk (en dat gaat dan over het feit dat ze verkeerd behandeld wordt, dat anderen haar minachten, geen respect voor haar hebben, geen begrip voor haar hebben…). Vaak gaat het over hoe ik haar “verkeerd behandel“. Ik zou haar zo graag willen uitleggen dat dat helemaal niet zo is, maar dat het om haar perceptie gaat.

Telkens wanneer het fout loopt, pieker ik over de wijze waarop ik het moet aanpakken. Ik wil haar lieve (gemeende) dingen zeggen, een verklaring geven over hetgeen ik deed of zei, en het feit dat dat vaak met de beste bedoelingen naar haar toe is, maar dat lukt gewoonweg niet. Ze blijft overtuigd van haar gelijk.

Vaak lijkt ze ook te vergeten hoe fel haar reacties waren of lijkt ze te vergeten wat ze zelf zei of deed wat mij tot een bepaalde uitspraak of handeling heeft geleid. Ook typerend is dat ze regelmatig na zo een woede-uitbarsting ’s anderendaags gewoon terug contact opneemt alsof er geen vuiltje aan de lucht is, terwijl ik (en mijn gezin) regelmatig een slapeloze nacht hebben gehad.

Kan u mij wat raad geven?

Antwoord

Beste,

Uit jouw verhaal kan ik afleiden dat je in een zeer uitdagende situatie en relatie verkeert met jouw zus, die mogelijk lijdt aan borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS). Psychoanalytisch wordt BPS beschouwd als een psychodynamisch patroon waarin er moeilijkheden zijn bij het handhaven van emotionele stabiliteit en een coherent zelfbeeld. Volgende symptomen zijn typerend voor BPS: intense angst voor verlating, impulsiviteit en emotionele uitbarstingen.

Louter op basis van jouw beschrijving, kan ik absoluut geen zekerheid bieden over de diagnostiek, alhoewel er toch een aantal elementen in die richting wijzen. Om hierover uitsluitsel te krijgen, is het noodzakelijk om een professional te consulteren.

Als ik het probleem even kort samenvat, is er sprake van claimend, vastklampend gedrag naar jou toe, heeft jouw zus moeite met communicatie en stabiele relaties en neemt ze vaak de slachtofferrol aan. Verder projecteert ze negatieve gevoelens op jou en anderen en heeft dit alles een aanzienlijke impact op jou en jouw gezin (stress en slapeloze nachten). Het is zeer begrijpelijk dat dit enorm belastend is voor jou en je gezin.

Eerst en vooral zou ik het volgende suggereren:

- Op zoek gaan naar strategieën om grenzen te stellen op een geduldige en begripvolle manier, waarbij je de nadruk kan leggen op het feit dat je haar steunt, maar dat bepaalde gedragingen, zoals roepen en jou in het bijzijn van je kinderen, niet acceptabel zijn. Bijvoorbeeld: "Ik waardeer onze relatie ten zeerste, maar ik voel me overweldigd wanneer bepaalde gespreksonderwerpen tot woede leiden. Laten we samenwerken om een respectvolle communicatiestijl te ontwikkelen." Duidelijk maken welk gedrag je als problematisch ervaart, zonder beschuldigend te zijn. Bijvoorbeeld: "Ik wil heel graag met je praten, maar als we ruzie krijgen, moet ik even een pauze nemen om te kalmeren."

- Je zus trachten te motiveren om professionele hulp te zoeken. Bijvoorbeeld: "Ik heb gehoord en/of gelezen dat therapie veel mensen helpt om beter met hun emoties te leren omgaan. Kan je het overwegen om samen op zoek te gaan naar de gepaste hulp, ter ondersteuning?" Het betrekken van een professional kan namelijk zeer effectief zijn bij het beheren van BPS.

- Zelfzorg prioriteren; erkennen dat het uitdagend kan zijn en neem tijd voor goede zelfzorg. Het is belangrijk om goed te blijven zorgen voor je emotionele welzijn. Bijvoorbeeld: "Ik merk dat onze interacties soms belastend zijn voor mij en mijn gezin. Kunnen we er samen aan werken om onze gesprekken rustig te houden?" of: "Ik begrijp dat je je gekwetst voelt, maar laten we dit op een rustige manier bespreken zonder verwijten te maken. Mijn doel is om samen een oplossing te vinden."

Aansluitend bij het stellen van grenzen en zelfzorg kunnen tijdsbeperkingen in overweging genomen worden. Bijvoorbeeld: "Ik wil heel graag tijd maken om met jou te praten, maar laten we specifieke momenten afspreken om ervoor te zorgen dat we allebei voorbereid en kalm zijn."

Daarnaast is het eveneens belangrijk om jezelf te informeren over de problematiek, waar jij gelukkig al heel veel hebt gelezen met als doel verklaringen te vinden en advies over hoe ermee om te gaan. Jezelf onderwijzen kan leiden tot een beter begrip van wat zij doormaakt.

Dit kan helpen bij het verminderen van frustratie en het bevorderen van empathie. Daardoor wordt empathische en geduldige communicatie mogelijk. Neem de tijd om te luisteren naar wat je zus te zeggen heeft, zelfs als het emotioneel beladen is en vermijd het geven van onmiddellijke tegenwerpingen. Door eveneens duidelijk en direct te communiceren, dubbelzinnigheden trachten te vermijden kunnen misverstanden voorkomen worden. Geef haar ruimte om haar gedachten en gevoelens uit te drukken, MAAR: Neem afstand indien nodig. Bijvoorbeeld: "Als een gesprek te intens wordt, stel ik voor dat we allebei wat tijd nemen om na te denken en te kalmeren vooraleer we verder praten."

Verder is het aangewezen om gebruik te maken van "IK"-boodschappen, door deze boodschappen zoveel mogelijk in termen van jouw gevoelens en ervaringen te formuleren om beschuldigingen en verwijten te vermijden. Bijvoorbeeld: "Ik voel me overweldigd indien we in een hevige discussie belanden." of "Ik maak me zorgen als ik merk dat je boos bent op mij. Kunnen we praten over hoe we deze situaties op een constructievere manier kunnen benaderen?"

Ik hoop dat mijn antwoord op jouw vraag naar advies enigszins een meerwaarde kunnen betekenen. Indien er iets niet helemaal duidelijk is of als je nog andere vragen hebt, mag je me zeker opnieuw contacteren.

Dan sluit ik hierbij af met een hoopgevende boodschap:

"Tracht de grijze, donkere wolk te zien als een voorbijgaande schaduw die de opkomende zon niet kan blijven tegenhouden. Ooit zal het licht doorbreken, de dreigende duisternis verdrijven en onthullen dat achter elke duistere episode een schitterende zonsopgang schuilt."

Prettig weekend!

Vriendelijke groet,
Katia De Lamper

Katia De Lamper is psycholoog en ervaringsdeskundig in psychosegevoeligheid. Ze doorliep een voortdurend proces van herstel en vond manieren om een kwalitatief en zinvol leven te leiden met haar psychotische belevingen. Naast haar engagement rond psychose, speelt en luistert Katia muziek en doet ze aan sport. Muziek werkt voor haar verbindend en helend.