Vraag

Beste,

Mijn zoon krijgt vier keer per dag Lorazepam. Hij neemt dit verschillende weken, is hij dan nu verslaafd aan dat medicament?

Hoe bouwt men best af? Via taperingstrips heel geleidelijk aan?

Alvast bedankt!

Antwoord

Beste,

Lorazepam behoort tot de medicijnenklasse van de kalmeer- en slaapmiddelen. Ze nemen doorgaans heel snel angst, spanning en paniek weg en sommige van deze benzodiazepines zijn dus ook (in)slaapbevorderlijk.

Echter, hoe krachtig ze ook werken in de acute fase, het klopt dat ons lichaam zich heel snel aan deze medicijnen aanpast en zodoende al vrij snel (lees: enkele weken) nogal eens meer begint te vragen om het zelfde effect te blijven bekomen. Het onmiddellijke sterke effect, gecombineerd met die gewenning, leidt dus inderdaad al snel tot risico op verslaving. In België staan we helaas aan de top van de wereld qua verbruik van dergelijke benzodiazepines. Zowel de opleiding tot arts als de overheid zetten de laatste jaren gelukkig heel sterk in op het verminderen van dergelijke voorschriften, en dat lijkt ook stilaan te lukken in heel wat situaties. Zeker voor slaapproblemen maar bijvoorbeeld ook paniekstoornis wordt terecht eerst en meer ingezet op niet-medicamenteuze behandelstrategieën, en verdienen dergelijke medicijnen zeker niet meer de eerste voorkeur. Naast het verslavingspotentieel is het immers ook aangetoond dat je met deze medicijnen misschien wel tijdelijk de klacht, maar niet de oorzaken, aanleidingen of onderliggende kwetsbaarheid helpt helen - welintegendeel. Op lange termijn zijn de effecten van levensstijlaanpassingen, contextuele ingrepen en psychotherapie zeker duurzamer.

Dat neemt echter niet weg dat deze benzodiazepines in een acute fase van ontspoorde psychische kwetsbaarheid, echt wel een plaats kunnen hebben in de eerste episode van de behandeling. Wanneer iemand in extreme angst verkeert, en/of in psychotische of manische toestand bijzonder expansief gedrag vertoont en zichzelf lijkt uit te putten, kunnen deze medicijnen door hun onmiddellijke effect echt helpen om wat sneller een relatieve rust te hervinden, wat ook de verdere samenwerking in de behandeling zal vooruithelpen - en mogelijk acuut gevaar ook helpt wijken.

Het schema dat je beschrijft, dat je zoon nu krijgt, doet me daar wel wat aan denken, ook al ken ik geen verdere details.

Hoe dan ook zal er na een aantal weken zeker met hem en jullie best bekeken worden hoe deze tijdelijke medicijnen inderdaad kunnen afgebouwd worden. Hoe langer iemand ze neemt, hoe langer je best ook wel tijd neemt om ze stapsgewijs af te bouwen. Als iemand in opname is, en dus permanente ondersteuning van een hulpverlenend team heeft, kan dat uiteraard iets sneller gebeuren. Maar als iemand bijvoorbeeld vele maanden of langer zo'n type medicijn inneemt, raden de richtlijnen inderdaad terecht aan om heel geleidelijk af te bouwen. Ongeveer 10% per stap, en de duur van een stap kan variëren van een week tot een maand.

Sinds enkele jaren bestaat er in België overigens ook een proefproject dat door de overheid geïnitieerd en gesteund wordt. Daarbij kan de arts samen met de patiënt en de apotheker een heel plan uitschrijven waarbij de apotheker quasi kosteloos magistrale bereidingen maakt voor elke tussenstap. Want van de meeste medicijnen bestaan er uiteraard geen vormen die telkens maar 10% in dosis van elkaar verschillen, en ook taperingstrips zijn niet meteen al vlot of regulier beschikbaar.

Maar voor je zoon denk ik dat het vooral belangrijk zal zijn dat je met hem en zijn behandelaar goed bespreekt over welke termijn deze laatste de noodzaak van die Lorazepam ziet, en hoe hij of zij de afbouw zou inplannen. Als het nog maar sinds korte tijd is dat hij dit inneemt, zal een taperingschema vermoedelijk niet altijd nodig zijn. Aarzel in ieder geval niet om hierover je vragen aan de behandelaar voor te leggen!

Wim Simons

Wim is behandelend en beleidspsychiater in de VZW St. Annendael in Diest. Samen met de multidisciplinaire teams binnen en buiten het ziekenhuis probeert hij voortdurend in een verbindende en evenwaardige open dialoog te gaan met mensen met ernstige psychiatrische problemen én hun betrokkenen. Om samen te werken aan hun herstel.