Vraag

Beste,

Als je een psychotische periode hebt meegemaakt door het gebruik van cannabis, heb je dan meer kans op psychoses, ook al ben je al lang met cannabis gestopt?

Alvast bedankt!

Antwoord

Beste,

Als ik je vraag goed begrijp, wil je weten of je meer dan gemiddeld psychosegevoelig blijft na een psychose door cannabis, ook al ben je ondertussen al een hele tijd geen gebruiker meer. Met andere woorden: is het verhoogd risico er vanaf dan voor altijd aanwezig, zelfs zonder actief gebruik.

Dat is een goede vraag, waar wetenschappers ook nog het exacte antwoord op zoeken. Uit heel wat eerder onderzoek weten we wel dat cannabisgebruik gerelateerd is aan een verhoogd risico op het ontwikkelen van een daaropvolgende psychotische aandoening. Een interpretatie die daaraan regelmatig gegeven wordt, is dat het cannabisgebruik een 'slapende' aanleg heeft doen ontwaken. Een gevoeligheid die er dus hoe dan ook bij je aanwezig zou zijn, maar misschien niet tot expressie was gekomen of hoeft te komen als er geen uitlokkende factoren zoals bijvoorbeeld druggebruik, extreem slaapgebrek of extreme stress aanwezig zijn.

Maar het is inderdaad voorlopig nog minder duidelijk of en hoe de duur van een geslaagde cannabisonthouding het risico op het ontwikkelen van een nieuwe psychotische ervaring beïnvloedt.

In 2022 werd hiernaar wel een specifiek onderzoek uitgevoerd. Meer dan 500 patiënten van 18-64 jaar uit 11 verschillende ziekenhuizen in Europa en Brazilië, die omwille van een eerste cannabis-geïnduceerde psychose waren opgenomen, werden vergeleken met een vergelijkbare groep uit de lokale bevolking. Hoe ouder en hoe langer ze al waren gestopt met gebruik, hoe kleiner het risico leek te zijn geworden. Dat lijkt dus wel hoopgevend.

Kort samengevat: een heel precies en zeker antwoord op je vraag kunnen we voorlopig nog niet geven, maar uit wat al werd onderzocht, lijkt de tijd je voornaamste bondgenoot. Want hoe langer je niet meer gebruikt, hoe kleiner je risico op psychose lijkt te worden.

Maar vanuit de hypothese dat je dus mogelijk wel een bepaalde aanleg in je draagt (die via cannabis tot uiting is gekomen), is goede psychische zelfzorg in de brede zin van betekenis hoe dan ook belangrijk voor je. Zonder hier al te krampachtig of angstig mee om te gaan, lijkt het dus wel helpend om voldoende bewust om te gaan met middelen, nachtrust, stress etcetera. Je hoeft je daarvoor dus zeker niet vanzelf elke vrijheid te ontzeggen, maar door voldoende actief aandachtig met dergelijke situaties om te gaan, kan je zo nodig vooral tijdig je leven bijsturen en inrichten om zoveel als mogelijk uit de echte 'risicozone' weg te blijven.

Wim Simons

Wim is behandelend en beleidspsychiater in de VZW St. Annendael in Diest. Samen met de multidisciplinaire teams binnen en buiten het ziekenhuis probeert hij voortdurend in een verbindende en evenwaardige open dialoog te gaan met mensen met ernstige psychiatrische problemen én hun betrokkenen. Om samen te werken aan hun herstel.