Vraag

Sinds enige tijd ondervinden mijn vrouw en ik erg veel problemen met haar ouders. Bij mijn schoonmoeder is er al meerdere jaren een vermoeden van psychiatrische problemen. Ook hun andere kinderen lijken hier hetzelfde over te denken, maar hebben alle contact met hen verbroken.

De problemen van mijn schoonmoeder zijn eerder van subtiele aard zoals onsamenhangende verhalen, huilbuien, egocentrisch gedrag, roepen en tieren, onrealistische verwachtingen en waanideeën. In het verleden ging mijn schoonmoeder al in therapie bij een psychiater, maar dit duurde nooit langer dan één sessie. Ze gaf ons telkens de boodschap dat er volgens de psychiater niets aan de hand was.

Mijn schoonvader heeft enkele jaren geleden medische problemen gehad en lijkt sindsdien zijn levenslust verloren te zijn. Ook dit zorgt voor moeilijkheden tussen mijn schoonouders. Bovendien lijkt hij meer en meer mee te gaan in de waanideeën van mijn schoonmoeder. De complottheorieën zijn soms verregaand, mijn schoonvader kan daardoor ook agressief uit de hoek komen. We hebben een vermoeden van een zware depressie, maar hij weigerde in het verleden naar een psycholoog te gaan.

We lijden er momenteel zelf meer en meer onder. Doordat we nu een jong kind hebben, heeft dit ook een impact op ons familieleven. Ik vraag mij af wat de mogelijkheden zijn om dit probleem aan te kaarten? Ik vermoed dat een gedwongen opname in dit geval niet mogelijk is? Zijn er andere stappen die ondernomen kunnen worden? Op zich zijn ze misschien geen acuut gevaar voor zichzelf of hun omgeving, maar het kan soms heel erg snel escaleren. Enig advies hierover zou welkom zijn.

Alvast bedankt voor uw advies.

Antwoord

Beste,

De situatie die je beschrijft, is inderdaad niet eenvoudig. Je lijkt heel wat redenen te hebben om te kunnen aannemen dat het psychisch welbevinden van je beide schoonouders erg verstoord is, in die mate dat ze baat zouden hebben bij behandeling.

Echter, zolang er inderdaad enkel storend gedrag of conflicten zijn die niet escaleren tot op het niveau van objectief en direct gevaar, en zolang ze zelf aan artsen vertellen dat ze niet vinden dat ze echt psychisch lijden, is er inderdaad weinig mogelijkheid om tot een meer standvastige behandeling te komen. Want ofwel ontkennen ze het probleem (of zien ze het niet in) ofwel is er geen voldoende gevaar om gedwongen opname te verrechtvaardigen. Althans, zo begrijp ik je relaas.

Mocht er nog contact zijn met de andere kinderen (of mochten ze bereid zijn dit voor even te herstellen), is er misschien wel nog een optie. Het helpt soms als alle volwassen kinderen vanuit één stem in een gesprek met de ouders aankaarten dat er volgens hen écht wel een probleem is. Bijgevolg kunnen je schoonouders zich misschien terug bereid tonen om een nieuwe evaluatie bij een psychiater in te plannen (of om te beginnen bij de huisarts, dat kan ook al heel waardevol zijn). In dat geval zouden jullie kunnen aandringen dat minstens één van jullie erbij mag zijn om aan die arts te duiden wat jullie bekommernissen zijn.

Als dit voor jullie geen haalbare optie zou zijn, kan je wel nog proberen om wat verder te kijken: je kan de huisarts van je schoonouders zelf al je ongerustheid melden (maar doe dit niet “achter hun rug”, laat dus aan de schoonouders weten dat je dit gaat doen). Of misschien zijn er toch nog andere omgevingsfiguren van je schoonouders waarin ze vertrouwen hebben, die de problematiek kunnen helpen bespreekbaar maken.

Kortom: aangezien je hen nergens toe kan verplichten, kan ik je vooral adviseren om te zoeken naar manieren om toch ergens terug een vorm van verbinding met hen te vinden. Dit kan toelaten om de problemen en mogelijke behandelingspistes terug bespreekbaar te maken.

Wim Simons

Wim is behandelend en beleidspsychiater in de VZW St. Annendael in Diest. Samen met de multidisciplinaire teams binnen en buiten het ziekenhuis probeert hij voortdurend in een verbindende en evenwaardige open dialoog te gaan met mensen met ernstige psychiatrische problemen én hun betrokkenen. Om samen te werken aan hun herstel.