Vraag

Beste Wim,

Wat kan ik als mantelzorger doen, wanneer een familielid met schizofrenie, dreigt om een andere persoon aan te vallen, omdat hij in de waan is dat die persoon hem terroriseert? We zijn bang dat dit serieus fout zal aflopen en vinden niet de weg meer naar gepaste hulpverlening.

Alvast bedankt!

Antwoord

Beste,

Eerst en vooral: mensen met psychosegevoeligheid zijn doorgaans net iets vaker slachtoffer dan dat ze zelf agressief gedrag stellen. En vaak is het bovendien zo dat ze inderdaad pas geagiteerd reageren wanneer ze zich bedreigd en ingeperkt voelen.

Maar wanneer zijn interpretatie van de realiteit van die aard is dat hij die dreiging toeschrijft aan een specifiek persoon, is het niet zo vreemd dat hij zich zo sterk mogelijk zou willen wapenen tegen die ander. Dat kan een grote impact hebben op de omgeving, zeker als die het net heel goed voor heeft met hem.

Zelf wil de persoon dan dus vaak geen hulp, of mist hij het vertrouwen in je goede bedoelingen. Als je vanuit die nabije context op zo'n moment geen aansluiting meer vindt met je gestresseerde familielid met die psychotische klachten, is het logisch dat je zelf op zoek gaat naar hulp.

Eerst zou je kunnen zoeken of er toch nog niet ergens mensen zijn in wie hij nog wel voldoende vertrouwen heeft, zodat die hem kunnen verleiden om tot bij de huisarts of een psychiater te gaan. Soms zijn dat mensen waar je zo spontaan niet aan denkt: een verre vriend, of een verder familielid, een leerkracht, ...

Maar als er echt in de verste verten echter niemand lijkt te zijn in wie er nog een basis van vertrouwen bestaat, kan je proberen om rechtstreeks met de huisarts of psychiater van je familielid contact op te nemen, om samen na te denken wat er misschien toch mogelijk is.

Soms kan het helpen dat van daaruit dan hulp wordt opgestart door een team dat tot bij je familielid thuiskomt (een mobiel team GGZ) - al gebeurt dat het wantrouwen ook daarvoor te groot is om dit toe te laten, zelfs met vriendelijk en voorzichtig maar wel volgehouden aandringen.

Afhankelijk van hoe urgent de situatie dan aanvoelt, zal het soms nodig zijn dat er moet gezocht worden hoe hij naar een dienst spoedgevallen kan gebracht worden, waar een psychiater zowel zijn problemen als het gevaar kan inschatten. En hem toch ook proberen te overtuigen om meer hulp toe te laten.

Wanneer er dan echter geen enkele bereidwilligheid of inzicht bestaat (vaak vanuit de ziekte) én er reëel gevaarsrisico voor zichzelf of anderen wordt ingeschat, zal het heel soms nodig zijn dat er wordt overgegaan tot een gedwongen opname. Als het parket of de vrederechter dan mee inschatten dat dit nodig is, dan kan hij enkele weken verplicht in een psychiatrisch ziekenhuis worden opgenomen, in de hoop dat daar dan toch een positief keerpunt kan worden bekomen.

Maar dat laatste is gelukkig zeker niet altijd nodig. Eerst en vooral zoeken naar sprankeltjes van vertrouwen, om daarop te proberen bouwen, als het kan.

Alleszins hoop ik je dat je hiermee toch al wat inspiratie hebt.

Veel moed alvast.

Wim Simons

Wim is behandelend en beleidspsychiater in de VZW St. Annendael in Diest. Samen met de multidisciplinaire teams binnen en buiten het ziekenhuis probeert hij voortdurend in een verbindende en evenwaardige open dialoog te gaan met mensen met ernstige psychiatrische problemen én hun betrokkenen. Om samen te werken aan hun herstel.