Vraag

Beste,

Ik neem anafranil 75 mg retard en 10 mg abilify. Ik heb bijna de hele tijd last van een droge mond. Kent u medicijnen die op voorschrift verkrijgbaar zijn die een droge mond kunnen wegnemen?

Bedankt!

Antwoord

Beste,

Bepaalde ziektes, maar ook radio- en chemotherapie, en tenslotte ook nogal wat psychofarmaca (waaronder anafranil) hebben zogenaamde "anticholinerge effecten". Die remmende werking op dat cholinerge neurotransmissiesysteem is de belangrijkste oorzaak van van een verminderde speekselproductie. Daardoor ontstaat dan ook een droge mond.

Wanneer dat probleem optreedt als ongewenst effect van een geneesmiddel kan je overwegen het geneesmiddel te stoppen of eventueel over te schakelen op een geneesmiddel met geringer risico op droge mond. Maar soms is stoppen echt geen optie, of vinden patiënten het risico van veranderen het ook weer niet helemaal waard. Wat dan wel nog kan, is proberen het dosisschema aan te passen. De dagdosis kan bijvoorbeeld verdeeld worden over meerdere giften in plaats van één gift, waarbij een avonddosis beter vermeden wordt gezien ook de natuurlijke speekselsecretie ’s nachts al het laagst is.

Verder is de aanpak vooral gericht op het verbeteren van het comfort van en de preventie van verwikkelingen in de mond en aan de tanden.

Maar echte medicijnen zijn er helaas eigenlijk niet. Een enkel medicijn wordt wel terugbetaald bij droge mond door het zogenaamde syndroom van Sjögren en bij radiotherapie van hoofd en hals. Maar het effect bij antidepressiva is niet als voldoende beschouwd om dit hier te proberen. Bovendien veroorzaakte het dan vaak weer zelf andere bijwerkingen, zoals overmatig zweten.

Eenvoudige maatregelen zijn er dus wel, en bij velen toch wel helpend: regelmatig water drinken overdag, suikervrije kauwgom, regelmatig de mond bevochtigen. Alcoholische dranken, koffie, sterk gekruid voedsel en mondspoelingen op basis van alcohol kan je beter zoveel mogelijk vermijden. Stoppen met roken is aan te raden.

In de apotheek zijn er wel verschillende soorten speekselvervangers en mondbevochtigers beschikbaar, o.a. op basis van carboxymethylcellulose, hydroxymethylcellulose of mucine. Deze stoffen zijn verwerkt in kauwgom, oplossingen voor mondspoeling of tandpasta. Ze kunnen gedurende een korte periode verlichting bieden. Speekselvervangers en mondbevochtigers worden bij voorkeur toegepast vóór het slapengaan of vooraleer je langdurig moet spreken. De beschikbare wetenschappelijke gegevens laten niet toe een bepaald preparaat als eerste keuze naar voren te schuiven.

Alleszins is het zeker ook belangrijk om regelmatig je tandarts te bezoeken, zodat deze tijdig mee kan denken om eventuele schadelijke effecten van gebrekkige speekselproductie te helpen opvangen.

Hopelijk kan je hier toch al mee proberen in overleg te gaan met je eigen zorgverleners.

Wim Simons

Wim is behandelend en beleidspsychiater in de VZW St. Annendael in Diest. Samen met de multidisciplinaire teams binnen en buiten het ziekenhuis probeert hij voortdurend in een verbindende en evenwaardige open dialoog te gaan met mensen met ernstige psychiatrische problemen én hun betrokkenen. Om samen te werken aan hun herstel.