Karlijn Hermans (@reskarlijn) is tweedejaars doctoraatstudent binnen het SIGMA project, een onderzoek dat uitgevoerd wordt door het team van het Centrum voor Contextuele Psychiatrie onder leiding van Professor Inez Germeys.  Het team verzorgt een tweewekelijkse blog over nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap op het gebied van psychiatrie in het algemeen en psychose in het bijzonder. 

Het SIGMA onderzoek: in het dagelijkse leven op zoek naar de missende puzzelstukjes

Er wordt veel onderzoek gedaan en veel mensen vragen zich dan ook terecht af waar dit allemaal goed voor is en wat er met de resultaten gedaan wordt. Dit is inderdaad niet evident, zelfs niet voor onderzoek naar onderwerpen waar wel veel mensen mee te maken hebben, zoals psychische problematiek. De grote vraag is namelijk wat dit soort onderzoek voor invloed heeft op het dagelijkse leven? Leg dat maar eens uit.

 SIGMA bij Vlaamse jongeren: waarom?

Op maandag 29 januari ging het grootschalige SIGMA project van start. Het doel is om het dagelijkse gedrag van Vlaamse jongeren te meten terwijl ze opgroeien. Dit is belangrijk omdat de adolescentie de periode is waarin jongeren zich meer losmaken van hun ouders en zich voorbereiden op de volwassenheid en de rest van hun leven. Het is juist deze periode waarin veel vaardigheden worden ontwikkeld en waar veel veranderingen plaatsvinden. Zo leer je voor jezelf op te komen, bouw je nieuwe vriendschappen op, en word je de eerste keer verliefd. Tegelijkertijd kun je niet steeds meer beschermd worden door je ouders en ben je dus erg kwetsbaar. Het is dan ook niet vreemd dat veel verschillende soorten problematiek beginnen in deze periode. Hierbij denken we aan depressie, angst, psychose, maar ook eetproblematiek en suïcidaliteit. Deze problematiek komt echter niet bij iedereen voor dus waarom ontstaat dit wel bij de een en niet bij de ander? Maar eerst: waarom is dit in het onderzoek tot nu toe nog niet helemaal in kaart gebracht?

 In andere woorden: wat maakt psychologisch onderzoek nu zo lastig?

Menselijk gedrag is misschien wel een van de meest complexe fenomenen om te meten. Het hangt naast de persoon zelf namelijk vaak samen met de omgeving en de geschiedenis van deze persoon. Deze drie dingen hebben weer invloed op elkaar en veranderen elkaar voortdurend. Ondanks dat het daarom dus eigenlijk bijzonder moeilijk is om menselijk gedrag buiten de dagelijkse omgeving te meten, doet veel onderzoek dit wel (bijvoorbeeld in het laboratorium of in de scanner). Verder kijkt veel onderzoek naar hoe bepaalde dingen met elkaar samenhangen. Bijvoorbeeld, klopt het dat mensen die vroeger gepest zijn meer kans hebben om angst of depressie te ontwikkelen dan mensen die niet gepest zijn? Dit is interessant om te weten, maar interessanter nog is om te weten wat er nu tussen het pesten en het ontwikkelen van angst bijvoorbeeld zit. Verandert het pesten hoe je omgaat met je vrienden bijvoorbeeld? Dit soort processen worden mechanismen genoemd en zijn erg belangrijk om over de tijd op te volgen. Ten slotte wordt vaak maar een klein groepje mensen bekeken, en vaak al als ze problematiek laten zien. Het is eigenlijk interessanter om een hele grote groep mensen te volgen en te kijken welke mensen psychisch weerbaarder blijken te zijn dan anderen en waarom.

 Dit keer anders!

Het SIGMA onderzoek heeft de unieke kans gekregen om in het dagelijks leven van jongeren te meten, om naar mechanismen te kijken door de tijd heen, en om 2000 jongeren door heel Vlaanderen mee te nemen in het onderzoek. Daarnaast maakt het SIGMA onderzoek gebruik van tablets, smartphones en fitbits (soort horloge waarmee stappen en slaapritme gemeten worden). Op deze manier kunnen jongeren hun telefoon voor iets nuttigs gebruiken en steeds als ze een berichtje krijgen van ons een paar vragen beantwoorden over hoe ze zich op dat moment voelen en wat ze met wie aan het doen zijn. Op deze manier brengen we het dagelijkse leven van de Vlaamse jongere in kaart en kunnen we de puzzel van het menselijk gedrag hopelijk completer maken.

Het SIGMA onderzoek was in het nationale nieuws! https://nieuws.vtm.be/vtm-nieuws/binnenland/grote-studie-naar-mentale-gezondheid

Meer info: www.ccp-leuven.be;  Center for Contextual Psychiatry; twitter: @ccp-leuven; @inezgermeys; @reskarlijn)