Steven Vlaeyen, klinisch psycholoog met een psychosegevoeligheid, deelt persoonlijke bedenkingen rond de westerse medische aanpak van het fenomeen psychose.
Vanuit de psychoanalyse reflecteert hij in deze blog om een beter begrip en een correctere behandeling van psychose te faciliteren.
Van vrije geest, naar dwingend ego
De psychoanalyse leert ons dat er een fase is in ons leven, als we pas geboren zijn, waarin onze geest vrij is en ons bewustzijn ongehinderd en ongeremd kan stromen. Rond de leeftijd van twee, al vrij vroeg dus, komt het ego echter in het spel. Je kan deze periode vergelijken met de verovering en bezetting van een vrij volk. Het oorspronkelijke bewustzijn wordt vernederd en onderworpen, en is niet langer vrij. Vanaf dan luisteren we naar ons ego, we moeten altijd doen wat ons ‘verstand’ ons zegt, en dit verstand moet zich constant in leven houden door eindeloos meer en meer van ons te eisen. Ik moet dit doen, ik moet dat hebben. En als je dit gedaan hebt, en dat hebt gekocht misschien, dan moet ik weer iets anders doen en hebben.
Geen rust, zolang het ego heerst
Er is geen rust voor onze ziel zolang dit ego, dit ik, ons bewustzijn beheerst en overschaduwt, verdrukt en klein houdt. We zijn slaven van onze gedachten, en we krijgen ze maar niet stil want dat ego wil liever niet terug verdwijnen.
Psychose vanuit boeddhistisch of sjamanistisch perspectief
Nu kan het gebeuren, bewust gezocht of per toeval opgewekt, dat de oorspronkelijke stromen van het bewustzijn sterker worden en heviger beginnen stromen. Dat is te vergelijken met een situatie waarbij het vrije volk in opstand zou komen tegen de verdrukker die hen veroverd heeft. Je kan je voorstellen dat die veroveraars, die meesters, die bazen daar niet gelukkig mee zijn, en ze beginnen heel hard de opstand de kop in te drukken. Ons verstand wordt dan heel druk en overactief, omdat onze ziel te sterk aan het worden is en te veel naar boven komt. Dat is psychose, als een sjamaan of een boeddhist het met de psychoanalyse zou proberen uit te leggen.
Onderdrukken of vrijheid opnemen
Wat gebeurt in het Westen, is dat de psychiater helpt om de bevolking te kalmeren, te sederen misschien, met medicatie die onze ziel weer in slaap brengt. Op die manier hoeft de verdrukker, onze baas in ons hoofd, zich niet meer zo druk te maken en kalmeert ons verstand weer. Maar zijn we echt geholpen? De vraag is of we de meester, de veroveraar willen helpen, dan wel het onderdrukte volk, de ziel van ons oorspronkelijk bewustzijn dat de handschoen opneemt om haar vrijheid te herwinnen.
Meestromen met levensenergie
Dat is ook een mogelijkheid, dat we de ziel gaan versterken en het bewustzijn gaan verhogen, dat we de opstandelingen steunen en niet de tiran. Zo kan het gebeuren dat we misschien door tai chi of qi gong, door dansen of sjamanistisch drummen, misschien door een vorm van meditatie, de kant van ons hart en onze ziel sterker maken en dat we meebewegen met de energie die heviger begint te stromen. De zuivere energie, die alles was wat we waren voor het ego op de proppen kwam, het stromen dat we kenden toen we nog een baby waren.
Het ego overwinnen
Op die manier helpen we het volk opstaan en zich bevrijden van de verdrukker, en het is denkbaar dat de ziel zo sterk en hoog wordt dat het het ego gewoon wegspoelt. Dat ego dat maar niet wil verdwijnen. Het wil niet, maar het kan wel, als we de kant kiezen van de ziel, van het stromen van ons oorspronkelijk bewustzijn, onze vrije chi of libido, onze Boeddha-natuur. En wanneer we het ego hebben overwonnen, getranscendeerd, dan keert de rust terug, de vrede. Dan is de slavernij gedaan van eindeloos te moeten doen en hebben.
Het gevecht van de geest, een spirituele strijd
Het is deze strijd die religies heeft geschapen. Boeddha overwint het ego en wordt verlicht, Jezus verslaat de duivel en wordt een genezer. Het is het terugvinden van onze eenheid met de bron, het univereel bewustzijn dat de mystici kennen wanneer ze zeggen dat er één Grote Geest is die in alles leeft. Het is één worden met de natuur, met de kosmos, met heel de schepping en het is denk ik de enige ware vorm van vrede die we kennen. Die we kunnen kennen. Als we het volk steunen, en niet de tiran. Als we opstaan tegen verdrukking.
Ons Zelf bevrijden
Sommige mensen zullen misschien bang worden van een dergelijke suggestie, maar wat is er anders? Eindeloze slavernij, een geest die gebroken is en vernederd en dat is beneden onze menselijke waardigheid meen ik. Dat is buigen voor de duivel en vergeten dat we in ons hart niet minder dan de meest prachtige goden en godinnen zijn. En de God vanbinnen opnieuw te leren kennen mag ons best trots maken, eens we ons Zelf weer hebben bevrijd. Eens we ons drukkende en dwingende verstand voor altijd helemaal zijn verloren.
Lees ook Helende spiritualiteit tijdens herstel psychose
Bekijk het boek Psych-ose
Reacties: