Wanneer je overweldigd bent door je ervaringen is professionele hulp noodzakelijk. In deze fase heb je te weinig zicht op de werkelijkheid en daardoor is eigen regie voeren niet of minder goed mogelijk.

Al ben je er wellicht van overtuigd dat je zelf het beste weet wat goed is om te doen of wat je nodig hebt, het tegendeel is in deze fase helaas vaak waar.

De crisis afwenden

Het doel van de behandeling is om allereerst te zorgen dat de crisis wordt afgewend en dat de psychose wordt gedempt. Antipsychotica en/of medicatie om rustig te worden, kunnen houvast bieden. De arts of psychiater kan adviseren om tijdelijk medicatie te gebruiken om ervoor te zorgen dat iemand weer uit de psychose komt. Antipsychotica hebben geen genezende werking; ze nemen de oorzaak van de psychose niet weg en lossen achterliggende problemen niet op.

Medicatie dempt symptomen maar genezen niet

De medicatie vermindert simpelweg de symptomen door alle signalen die je vanuit de omgeving binnenkrijgt wat te dempen. Dit kan je helpen om weer meer controle te krijgen op je leven en ruimte te maken om stil te staan bij wat er met je is gebeurd en wat je nodig hebt. Slaapmedicatie en medicatie om rustig te worden (benzodiazepinen), kunnen een verslavende werking hebben. Het is belangrijk om in overleg met een arts of psychiater samen de tijdelijkheid van het gebruik ervan in het oog te houden. Dit geldt ook voor antipsychotica. Het is een mythe dat je altijd antipsychotica moet blijven slikken als je een psychose hebt gehad. Richtlijnen schrijven voor dat 1 à 2 jaar na de psychose medicatie dient te worden afgebouwd of tot een zo laag mogelijke dosering moeten worden teruggebracht.

Ondersteuning van naasten

Niet alleen zal iemand met een psychose overweldigd zijn, dat is de omgeving ook. Een goede behandeling in deze fase van overweldigd zijn zal er ook op de omgeving gericht zijn. Wat heeft een partner nodig? Of de kinderen? Wat kan familie betekenen? Welke ondersteuning heeft de omgeving zelf nodig?

Ook zal er gezamenlijk gekeken moeten worden naar de beste plek om te herstellen van een psychose. Als het veilig genoeg is en je naasten je voldoende kunnen ondersteunen, kan dit thuis. Als er veel weerstand is, of de thuissituatie is onveilig, dan kan een opname nodig zijn. De hulpverlening zal in eerste instantie altijd eerst kijken wat er thuis mogelijk is en welke professionele ondersteuning in de thuissituatie passend is, bijvoorbeeld van een mobiel team. Vaak gaat men er van uit dat je altijd opgenomen moet worden als je psychotisch bent. Maar dat is lang niet altijd vanzelfsprekend, of helpend.

Gedwongen opname

Een crisis kan ook zo overweldigend zijn dat het voor iemand in een psychose levensbedreigend is, of dat er wordt ingeschat dat het te bedreigend is voor de omgeving. Wanneer vrijwillige opname niet bespreekbaar is, kan een een gedwongen opname noodzakelijk zijn om erger te voorkomen. Deze maatregel kan veel leed met zich meebrengen. Op een gesloten opname-afdeling is de eerste prioriteit de psychose dempen. Je wordt er ingesteld op medicatie, dat wil zeggen dat je medicatie krijgt voorgeschreven voor je symptomen. De verpleging houdt bij hoe je daarop reageert en eens per week (of vaker) spreek je een arts. Op een opname-afdeling krijg je ook een licht dagprogramma aangeboden met sport, bezigheidstherapie en psycho-educatie.

Wat is er gebeurd?

Wanneer de crisis onder controle is, is de behandeling erop gericht om iemand verder te helpen om afstand te nemen van de vervelende ervaringen van de psychose en stil te staan bij oorzaken. Het is belangrijk dat je behandelaars goed kijken naar wat er met jou gebeurd is (zowel voor als tijdens de psychose!) en welke behandeling het beste bij jouw situatie past. Een persoonlijke diagnose dus, gevolgd door een persoonlijke behandeling. De fase van overweldigd zijn kan vaak goed worden behandeld met een combinatie van voorlichting, medicatie en psychotherapie. Psychotherapie kent verschillende vormen. Zoek uit welke vorm het beste bij jouw situatie past.