Tijdens de recente teamvergadering, in het daghospitaal, vergeleek ik me met een boom met een grote kruin en een verzwakt wortelsysteem. Nu de acute psychose achter de rug is en ik het herstelpad bewandel, fleurt de kruin op, maar het wortelstelsel blijft mijn kwetsbare plek. Dit onderstreept het belang van verbinding.

Wortels tussen bomen zijn zoals netwerken tussen mensen

De opfleurende kruin getuigt reeds van nieuwe wortels die zich vormen, maar deze groei vereist verbinding met de wortels. Ook verbinding met wortels van andere bomen en hulp van myceliumdraden van paddestoelen, onder de grond. Groei en herstel vraagt dus interactie met je omgeving, hulp én tijd. Mensen die beschikken over goede wortels zijn op verschillende niveaus met elkaar verbonden en kunnen daardoor naadloos samenwerken, elkaar helpen en voor sociale veiligheid zorgen. Echter, netwerken zijn complex. Ze bestaan uit onderdelen en de interacties tussen die onderdelen.

Simpele antwoorden op complexe problemen

De neurofysioloog Alain Berthoz legt in een filmpje over La simplexité uit dat de natuur constant simpele antwoorden vindt op complexe problemen. Telkens dit gebeurt gaat de evolutie vooruit. Dit noemt hij simplexiteit. Je kan dus stellen dat de natuur evolueert en groeit dankzij simplexe oplossingen.
Een voorbeeld van een simplexe oplossing is de uitvinding van zakjes om kleine voorwerpen te kunnen vervoeren, zoals een zakje gevuld met 1 kg rijstkorrels.

Van herstelwerk naar levensplezier

Verder legt Alain Berthoz uit hoe de natuur ervoor zorgt dat bewegen moeitelozer kan verlopen, dankzij ontspanning. Een moeiteloosheid die men op wilskracht niet kan bereiken. Op wilskracht functioneren is uitputtend. Herstellen betekent dus dat we simplexe oplossingen kunnen vinden voor de aanpak van een langdurige complexe ziekte zoals psychose. Dit is zonder meer hoopgevend.
De natuur heeft ons immers veel simplexe middelen gegeven om gezond te blijven én om te herstellen. De groei door simplexiteit betekent doorgaans wel dat simplexe oplossingen vaak herhaaldelijk toegepast moeten worden. Dit herstelwerk groeit tenslotte uit in levensplezier!

Moeitelozer herstellen

Om ons terug te buigen over de groei van wortels, deze groeien exponentiëel. Uitgetekend op een diagram zie je dan een exponentiële curve. In de hoek van deze gebogen groeicurve is een omslagpunt. Voor je dit omslagpunt bereikt moet je tegen de stroom opzwemmen, na het omslagpunt krijg je plots stroom mee en wordt herstellen moeitelozer. Samenwerking en méér nog samenhang bewerkstelligen in een team sporters vergt dat deze op elkaar ingespeeld zijn. Een goed team van middelmatige spelers kan het vaak halen van een groep zeer goede spelers die niet goed kunnen samenwerken. Dan wordt een team van 11 voetballers méér dan 11 afzonderlijke spelers.

Sociaal zenuwstelsel als simplexe oplossing

Eén van de simplexe oplossingen uitgevonden door alle zoogdieren is het sociale zenuwstelsel. Psychiater en onderzoeker Stephen Porges noemt dit sociale zenuwstelsel het polyvagale zenuwstelsel .
Dit zenuwstelsel dat o.a. zorgt voor recuperatie, herstel, hartslag, spijsvertering en een basis vormt voor een goed liefdesspel, bestaat voornamelijk uit speciale zenuwvezels van de vagale zenuw. Deze zenuw wordt actief tijdens positieve sociale interacties tussen mensen zoals communiceren, samen werken, spelen, zingen, lachen, sporten, feesten, praten, dansen, erotiek en seks. Verbale maar zeker ook niet-verbale communicatie zijn hierbij erg belangrijk. Adem, stem, mimiek en actief luisteren vormen de basis bij deze communicatie opdat samenhorigheid kan ontstaan. Zo kunnen je wortels gevoed worden en omgekeerd dankzij de ontwikkeling van je eigen authentieke stem.
Daarover meer in een volgende blog van Herlinde Wynants.

Lees meer over Herlinde Wynants in Herstellen is meer dan het behandelen van een ziekte