Wat Mara echter meemaakte was ver van wat ze verwachtte. In plaats van te worden beoordeeld op haar vaardigheden en kwalificaties, voelde zij zich beoordeeld op haar uiterlijk en eerste indrukken. In deze blogpost wil ze haar ervaring toelichten en de motieven van de geestelijke gezondheidszorg (of sommige hulpverleners tenminste) in twijfel trekken.

Eerste indrukken zijn belangrijk, maar mogen je niet bepalen

Als sollicitant begrijp ik het belang van een goede eerste indruk. Ik had echter nooit verwacht dat mijn hele sollicitatie hierop gebaseerd zou zijn.
Ik werkte toen nog in een bedrijf dat verwacht dat je erg zakelijke kleren draagt. En omdat deze organisaties enkel maar tot 17 uur sollicitanten wilden spreken moest ik meteen na mijn werk naar het sollicitatiegesprek. Daar zat ik dan in mijn zakelijk pak. Tijdens mijn sollicitatiegesprekken had ik het gevoel dat de recruiters meer gericht waren op mijn uiterlijk dan op mijn kwalificaties en ervaring. Hierdoor voelde ik me ondergewaardeerd en afgewezen.
Het deed me bovendien twijfelen aan de motieven van de sector: als ze beweren dat ze het stigma rond geestelijke gezondheid willen doorbreken en gelijkheid zogezegd willen bevorderen, waarom baseren ze hun beslissingen dan nog steeds op uiterlijk en eerste indrukken?

Veronderstellingen en misvattingen

Een van de meest frustrerende dingen van mijn ervaring was dat de recruiters vaak al een mening over mij leken te hebben voordat ik aan het woord was. Ze veronderstelden dingen over mij op basis van mijn uiterlijk en mijn nervositeit (omdat ik de job erg graag wou). Ik kreeg geen kans om mezelf te verdedigen of bewijs te leveren dat hun veronderstellingen tegensprak. Dit gaf me het gevoel dat ze niet geïnteresseerd waren in het begrijpen van wie ik werkelijk ben. Nodigden ze me enkel uit naar het gesprek om me even uit te lachen en me niet aan het woord te laten?

Als ze dit konden doen met een ‘normale’ sollicitant, hoe zouden ze dan iemand met een psychische kwetsbaarheid behandelen?

Hypocrisie

De meeste organisaties voor geestelijke gezondheidszorg beweren het stigma rond geestelijke gezondheid te willen doorbreken en promoten het idee dat mensen met een psychische kwetsbaarheid als ‘normaal’ moeten worden beschouwd. Mijn ervaring toonde echter aan dat dit ver van de waarheid is. Als ze echt toegewijd waren aan hun motto, zouden ze sollicitanten beoordelen op basis van hun vaardigheden, ervaring en kwalificaties, niet op hun uiterlijk en eerste indrukken. Het feit dat ze dit niet deden, doet me afvragen of hun engagement om het stigma te doorbreken slechts een façade is.

Blij dat ik mijn psychische kwetsbaarheid niet bekend heb gemaakt

Als iemand met een psychische kwetsbaarheid aarzelde ik om dit bekend te maken tijdens de sollicitatie. Maar ik ben blij dat ik dat niet heb gedaan. Als de recruiters me zo behandelden toen ze dachten dat ik ‘normaal’ was, hoe zouden ze me dan behandeld hebben als ze wisten dat ik psychisch kwetsbaar was? Zouden ze nog meer veronderstellingen over mij hebben gemaakt en mij zonder meer hebben afgewezen? Ze houden het stigma zo in stand.

De ernst van mijn ervaring is niet zomaar op basis van deze blogpost te bepalen. Ik kan nog verder ingaan op onprofessionele, harde en discriminerende commentaar van recruiters, maar beslis om het hierbij te laten.

Hoop op een meer inclusieve toekomst

Ondanks de uitdagingen waarmee ik en anderen in de geestelijke gezondheidszorg te maken hebben, zijn er manieren om deze problemen aan te pakken en een meer rechtvaardige en gastvrije omgeving te creëren voor zowel sollicitanten als cliënten in de geestelijke gezondheidszorg.

Ten eerste kunnen organisaties in de geestelijke gezondheidszorg zich richten op het bevorderen van een cultuur van inclusiviteit en ruimdenkendheid. Dit betekent dat kwalificaties en ervaring voorrang krijgen op uiterlijk en eerste indrukken tijdens het wervingsproces. Het aanmoedigen van een breed scala aan sollicitanten met verschillende achtergronden, ervaringen en identiteiten kan helpen om aannames en misvattingen over hoe een ‘goede’ kandidaat eruitziet te bestrijden.

Organisaties in de geestelijke gezondheidszorg kunnen ook prioriteit geven aan voortdurende training en opleiding van hun personeel over onderwerpen als diversiteit, gelijkheid en inclusie, maar ook geestelijke gezondheid en welzijn. Dit kan bijdragen tot een meer meelevende en empathische benadering van het werken met cliënten die andere behoeften en ervaringen hebben.

Ten slotte kunnen organisaties voor geestelijke gezondheidszorg actief werken aan het doorbreken van het stigma rond geestelijke gezondheid door open gesprekken en destigmatiserend taalgebruik te bevorderen. Dit kan een meer gastvrije en accepterende omgeving creëren voor zowel sollicitanten als cliënten, en de negatieve effecten van stigmatisering in de geestelijke gezondheidszorg helpen verminderen.

Cultuur van inclusiviteit en ruimdenkendheid faciliteren kan bijvoorbeeld via het inschakelen van ervaringsdeskundigheid – deze blog zet je op weg

Meer lezen over stigmadoorbrekende initiatieven kan via deze link

Meer info over opleidingsaanbod ‘herstelgerichte psychiatrie‘. Ook academiejaar 2023-2024 zal deze bijzondere opleiding worden georganiseerd; communicatie hierover verschijnt de komende maanden op de site van PsychoseNet en via onze social media kanalen.