“De ‘Vlaamse School’ in de psychiatrie”, schreef men vorig jaar in de Nederlandse pers. Aanleiding waren de woorden van een aantal toonaangevende hulpverleners, Damiaan Denys, Dirk de Wachter en Paul Verhaeghe, die regelmatig in het nieuws kwamen. Hun pleidooi in een notendop; mensen kunnen maar beter accepteren dat ons bestaan nu eenmaal gepaard gaat met lijden.

En dat het daarom niet mogelijk is psychische lijden met psychiatrische zorg en psychotherapie te willen wegnemen of te kunnen voorkomen. Timo Van Kempen, verpleegkundige en opgeleid tot geestelijk verzorger, reflecteert.

Zingeving en spiritualiteit

In Nederland wordt PsychoseNet mede gedragen door psychiater Jim van Os. Twee jaar geleden ging hij in De Balie, een gerenommeerd debatcentrum in Amsterdam, in openbaar debat met Damiaan Denys. Toen ik na afloop aan Van Os vroeg hoe hij op het gesprek terugkeek, zei hij dat hem was opgevallen dat Denys en hij eigenlijk dezelfde mening hebben over wat goede psychiatrische zorg is en dat in het debat duidelijk werd dat ze daar vaak andere taal voor gebruiken.

Mensen denken graag in hokjes.

Bestaat er ook een Nederlandse School in de psychiatrie? Als ik de website van PsychoseNet in België en Nederland bekijk, zie ik een vergelijkbare brede waaier aan onderwerpen die belangrijk zijn voor mensen die met de GGZ te maken krijgen. Misschien wordt er in Nederland meer dan in België debat gevoerd over het belang van zingeving en spiritualiteit in de psychiatrie. Er wordt nu ‘zelfs’ gewerkt aan een formele richtlijn om zingeving en spiritualiteit te integreren in de hulpverlening.

In het eSpreekuur in Nederland, hebben we een aparte rubriek voor vragen over zingeving en spiritualiteit.

Een oproep die ik vier maanden geleden op PsychoseNet deed om mee te praten over het onderwerp, leverde een stroom van tientallen reacties op. Is er dan inderdaad een ‘Nederlandse School’ voor psychiatrie met meer aandacht voor zingeving en spiritualiteit? Volgens mij niet. Want zingeving, spiritualiteit en religie spelen over het algemeen een grote rol in ieders leven. Daar heb je geen aparte stroming voor nodig, en landsgrenzen spelen geen rol om stil te staan bij grote universele thema’s in ons bestaan. Het zou volkomen onterecht zijn om deze onderwerpen in een apart hokje te willen plaatsen. Het voornaamste verschil met de gangbare psychiatrie bestaat eruit, dat er bij zingeving en spiritualiteit vanuit een ander perspectief naar vragen en problemen wordt gekeken en dat er vaak een ander taalveld wordt bespeeld. Daarmee kun je grote psychiatrische problemen en vragen natuurlijk niet bagatelliseren of wegpoetsen.

Wél kun je een breder en aanvullend gezichtspunt op bestaande kwesties werpen.

Ervaring leert dat dit voor veel mensen een verlichting en verrijking kan geven op hun bestaan en de dingen waarmee zij te kampen hebben. Ik ben blij dat ik via PsychoseNet België iedereen mee mag laten kijken naar wat we in Nederland doen op het vlak van zingeving en spiritualiteit in de psychiatrie. Iedereen is ook van harte uitgenodigd om eens mee te praten, via volgende link kan dat.

Timo van Kempen werkt ruim 30 jaar in de GGZ  als verpleegkundige, sociotherapeut en running therapeut. Hij is tevens opgeleid voor begeleiding op het gebied van levensbeschouwing, zingeving en spiritualiteit.  Heb je een vraag over deze thema’s? Stel hem aan Timo via het eSpreekuur